Πολιτίδης Χρήστος: Ένα σχόλιο για το βιβλίο "Η ιστορία των λιγνιτών της δυτικής Μακεδονίας (1925-1957) και ο Μικρασιάτης Γεώργιος Ν. Παυλίδης"

Θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά τη "Σπαρτιάτισσα" κυρία Μιράντα Παυλίδου, διά την ιδιόχειρη αφιέρωση στο βιβλίο της και την αναφορά της σε εμένα, το θεωρώ πολύ μεγάλη τιμή.

Εύχομαι να είναι γοργοτάξιδο και να συντροφέψει τις δύσκολες ημέρες που περνά η Εορδαία, όλους αυτούς που κρατούν αναμμένο το κεράκι της μνήμης.

Όχι από γραφικότητα, δεδομένου ότι η διατήρηση της μνήμης αυτό μου μας διδάσκει είναι ότι κάποιοι εμπνευσμένοι άνθρωποι μπήκαν μπροστά και "σηκώθηκε ο τόπος μας στο πόδι", έχοντας μια εκπληκτική οικονομική διαδρομή.

Κάποιοι εργαστήκαν, κάποιοι είχαν όραμα, κάποιοι ήταν ανύπνωτοι στη ζωή τους.

Και πρωταγωνιστής όλως αυτών ο Γεώργιος Παυλίδης. Ο ίδιος ήτο ενσάρκωσις της ανερχόμενης Αστικής τάξης της εποχής, της παραγωγικής και όχι της παρασιτικής, αυτής των ημερών μας.

Έκανα μια δημόσια τοποθέτηση με ένα κείμενο μου που δυστυχώς δεν μπόρεσα να είμαι εκεί την ώρα της εκδήλωσης, αυτή την καταθέτω Δημόσια για ολους όσους έχουν ενδιαφέρον για την ιστορική διαδρομή αυτού του τόπου.

Υ.Γ.

Είναι λυπηρό, το ότι οι δυο μεγαλύτεροι Σύλλογοι της Πόλεως δεν κινητοποίησαν τα χιλιάδες μέλη τους για να παραβρεθούν "εν είδει μελισσιού" σ' αυτή την εκδήλωση.

Αυτό το βιβλίο είναι η μνήμη της Πόλης μας, είναι η γραπτή αναφορά για τη ρίζα που έδωσε τόσα εύφορα κλαδιά στην Εορδαία.

Η ΔΗΜΟΣΙΑ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΜΟΥ  ΣΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ

Κάλιο αργά παρά ποτέ...

Η Ιστορία των λιγνιτών της Δυτικής Μακεδονίας, ήτοι ένα ραντεβού με την Ιστορία.

Αναφέρομαι στο βιβλίο-λεύκωμα της κ. Μιράντας Παυλίδου, με τίτλο: Η ιστορία των λιγνιτών της δυτικής Μακεδονίας (1925-1957) και ο Μικρασιάτης Γεώργιος Ν. Παυλίδης.

Κάποιοι θα ευφρανθούν διαβάζοντας το, κάποιοι θα ενοχληθούν, όμως ήταν μια ιστορική εκκρεμότητα, που βρίσκει δικαίωση με την δημοσιοποίηση του πονήματος αυτού, και που φιλοδοξεί να καλύψει το κενό, στρώνοντας το τραπέζι των ιδεών, για προβληματισμό, γόνιμο διάλογο και αντιπαράθεση.

Ίσως ως δεύτερο τίτλο θα ΄πρεπε νάχει: «Αναζητώντας το χαμένο χρόνο στη Δυτική Μακεδονία», φέροντας ένα άρωμα από Marcel Proust.

Οι επιστήμονες αποκαλούν «φαινόμενο Προυστ», τη λειτουργία του εγκεφάλου να διεγείρει τη συναισθηματική μνήμη μέσω ενός οσφρητικού ερεθίσματος.

Όταν ο Προυστ στο μνημειώδες μυθιστόρημα «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο» γεύεται μια μικρή, αφράτη μαντλέν βουτώντας την στο τσάι του, αμέσως κατακλύζεται από όμορφες και νοσταλγικές μνήμες της παιδικής του ηλικίας.

Ο λιγνίτης ήταν το τιτάνιο πέλμα, επάνω στο οποίον οικοδομήθηκε η οικονομική ανάπτυξη, όχι μόνον της Εορδαίας, της Κοζάνης, της Φλώρινας, της Δυτικής Μακεδονίας, αλλά και ολόκληρης της Χώρας…

Ήταν η οικογένεια Παυλίδη που φύτευσε το ρόδο του μαύρου χρυσού στην περιοχή μας.

Δεν είναι ότι δεν γνώριζαν τον λιγνίτη μέχρι τότε. Ασφαλώς τον γνώριζαν, όμως ο Παυλίδης τον έβαλε μέσα στα σπίτια, στα εργαστήρια, δίδαξε τη χρήση του, ανέπτυξε τρόπους εξόρυξης, που έφευγαν από την αξίνα και τον κάματο.

Ο Παυλίδης έστρεψε τους οφθαλμούς όλων (κατοίκων, Τοπικών Αρχών, Υπουργών, Κυβερνήσεων) προς τον λιγνίτη και η Ελλάδα κοίταξε με αισιοδοξία των 20^ο αιώνα.

Κυριολεκτικά μπορούμε να πούμε, ότι η σύγχρονη ιστορία της ευρύτερης Εορδαίας (το νεοελληνικό γεωπολιτικό της αποτύπωμα), στα ακρότατα του 20^ου αιώνα, είναι συνυφασμένη με την ιστορία της οικογένειας Παυλίδη.

Η ιστορία όμως δεν πρέπει να σταματήσει εδώ.

Έγινε μία αρχή. Πρέπει να επικαιροποιηθεί, να εμπλουτιστεί με νέα δυσεύρετα και ακριβοθώρητα στοιχεία, που περιμένουν την ανασκαφή τους. Υπάρχουν πολλές σκοτεινές πλευρές που δεν έχουν ακόμη φωτιστεί με τον γραπτό λόγο, με μαρτυρίες, με μεταφορές αυτών από νεότερους, και περιστατικά που μπορούν να θεμελιώσουν ή να ανατρέψουν ισχυρισμούς.

Και το σημαντικότερο όλων, πρέπει να αξιοποιηθεί και άλλο φωτογραφικό υλικό, που μένει ανενεργό σε χαρτοκιβώτια και σεντούκια.

Η εμπειρία μας έχει δείξει ότι όσο σκαλίζεις τη μνήμη τόσο ανασύρεις κομμάτια του παρελθόντος, που κάτι προσθέτουν στη συμπλήρωση της εικόνας. Είναι ντροπή για την Εορδαία, που δεν μερίμνησε, αξιοποιώντας μια ομάδα ιστορικών, προερχόμενων από κάποιο Πανεπιστήμιο, για να συγγράψει το δικό της βιβλίο εδώ και πολλά χρόνια.

Οι προτεραιότητες της περιοχής ήταν άλλες, βλέπετε, ο πολιτισμός απουσίαζε μαζί με την Ιστορία.

Ο Γεώργιος Παυλίδης ενατένιζε τη «φουτουριστική Ουτοπία» ή αν θέλετε τη μηχανή της ουτοπίας του Βλαντίμιρ Τάτλιν (αυτός, ο Παυλίδης, ήτο ο γενάρχης του οράματος αυτού). Μέσα στο ελπιδοφόρο κλίμα που γεννούσε η έννοια της Επανάστασης, τα πρώτα χρόνια μετά το 1917 και ολόκληρη τη δεκαετία του 1920, ήταν η περίοδος της καλλιτεχνικής εγρήγορσης και συσπείρωσης των καλλιτεχνών της ρωσικής πρωτοπορίας σε ομάδες με έντονη δραστηριοποίηση, προσβλέποντας σε μια νέα αντίληψη για την τέχνη, επιζητώντας, με τη δημοσίευση των μανιφέστων και διακηρύξεών τους, την ανάδειξη και την επικράτηση των ιδεών, των προτάσεων και των θεωριών τους, την πρωτοκαθεδρία και στο πεδίο της κουλτούρας. (εφημ. Αυγή)

Η Μιράντα Παυλίδου έκανε, για την ιστορία του τόπου μας, αυτό που έκανε και ο παππούς της για τους λιγνίτες. Την ευχαριστούμε πολύ!

Θα ΄θελα να κλείσω με ένα ποίημα. Τη «Στέρνα» του Γεωργίου Σεφέρη

Στο πύργωμα του θόλου ανέλεης νύχτας

πατούνε οι έννοιες κι οι χαρές διαβαίνουν,

με το γοργό κροτάλισμα της μοίρας

πρόσωπα ανάβουν, λάμπουν μια στιγμή

και σβήνουνται σ’ ένα σκοτάδι εβένου.

Πολιτίδης Χρήστος – Εκδότης της ηλεκτρονικής εφημερίδος ptolemais-post.

Το Σωτήριον Έτος του 2023