ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΖΑΛΟΚΩΣΤΑΣ: ΤΟ ΦΙΛΗΜΑ 1856
Μιά ιστορία που ξεκίνησε το 1856 με το ποίημα του Γεωργίου Ζαλοκώστα και φτάνει στις μέρες μας μέσα από μία συνεχή διαδρομή με σπουδαίους σταθμούς στη λογοτεχνία, στη μουσική, στο θέατρο, στον κινηματογράφο, στη ζωγραφική.

ΜΙΑ ΒΟΣΚΟΠΟΥΛΑ ΑΓΑΠΗΣΑ
Ποίηση: Γεώργιος Ζαλοκώστας
Μουσική: Παραδοσιακό
(βασισμένο σε μελωδία ιταλικής καντάδας του 19ου αιώνα)
Διασκευή: Δημήτρης Ζάχος
Πρώτη Ερμηνεία: Δημήτρης Ζάχος
Πρώτη εγγραφή σε δίσκο 1961
7″, Single ” Μια βοσκοπούλα αγάπησα / Όλοι χορεύουν την ιτιά ” 1961

1η  ΠΡΩΤΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΖΑΧΟΣ

2η  ΕΡΜΗΝΕΙΑ: ΘΕΟΦΙΛΟΣ
Στην ερμηνεία αυτή ακούμε και τις τέσσερις στροφές του ποιήματος

Έπαιξαν οι μουσικοί: Κλαρίνο:Παναγιώτης Πλαστήρας, Βιολί:Στάθης Κουκουλάρης
Κιθάρα-Λαούτο:Κώστας Πίτσος, Μπάσο:Πόλυς Πελέλης, Κρουστά:Πέτρος Πελέλης
Σαντούρι: Ανδρέας Κατσιγιάννης

3η ΕΡΜΗΝΕΙΑ: ΘΑΝΆΣΗΣ ΒΑΣΙΛΌΠΟΥΛΟΣ κλαρίνο (Ορχηστρικό)
      Στέλλα Βαλάση σαντούρι

Από την εκπομπή του Σπύρου Παπαδόπουλου «Στην υγειά μας ρε παιδιά»,
αφιερωμένη στον Θανάση Βασιλόπουλο, στις 7 Νοεμβρίου του 2020.

ΠΟΙΗΣΗ: ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΖΑΛΟΚΩΣΤΑΣ’

ΜΙΑ ΒΟΣΚΟΠΟΥΛΑ ΑΓΑΠΗΣΑ
Μια βοσκοπούλα αγάπησα,
μιά ζηλεμένη κόρη
και την αγάπησα πολύ
ήμουν αλάλητο πουλί,
δέκα χρονών αγόρι.

Μια μέρα που καθομαστε
στα χόρτα τ’ ανθισμένα,
Μάρω, ένα λόγο θα σου πώ,
Μάρω, της είπα, σε αγαπώ,
τρελαίνομαι γιά σένα.

Από τη μέση με άρπαξε,
με φίλησε στο στόμα
και μού’ πε: Γιά αναστεναγμούς,
γιά της αγάπης τον καημό
είσαι μικρός ακόμα.

Μεγάλωσα και την ζητώ…
άλλον ζητά η καρδιά της
και με ξεχνάει τ’ ορφανό…
Εγώ όμως δεν το λησμονώ
ποτέ το φίλημά της.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ:(η τέταρτη στροφή του ποιήματος στις
περισσότερες ερμηνείες παραλείπεται)

7″, Single ” Μια βοσκοπούλα αγάπησα / Όλοι χορεύουν την ιτιά ” 1961

Ο Δημήτρης Ζάχος το ηχογραφησε σε 45ρι της HMV-2892 ,που κυκλοφορησε 30-03-1961 .
Κλαρινα : Βασιλης Σαλέας & Γιώργος Καρακός

Το Πνευματικό Κέντρο Κοινότητας
Συρράκουτο 2008 προχώρησε στην έκδοση του ποιητικού έργου του στα Ιωάννινα

Γεώργιος Ζαλοκώστας
Γεννήθηκε το 1805 στο Συρράκο Ηπείρου Ιωαννίνων γιος πλούσιου εμπόρου Χριστόφορου Ζαλοκώστα. Ωστόσο η τυραννία του Αλή πασά και η καταδίωξη του πατέρα του, Χριστόφορου, από τους Τούρκους ανάγκασαν την οικογένεια του να καταφύγει στο Λιβόρνο της Ιταλίας. Εκεί πήγε σε ιταλικό σχολείο, ασχολήθηκε με την ζωγραφική και σπούδασε ελληνική και ιταλική φιλολογία και αργότερα νομική, την οποία όμως δεν ολοκλήρωσε καθώς με την κήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 εγκατέλειψε την Ιταλία και επέστρεψε στην Ελλάδα. Έλαβε μέρος σε αρκετές μάχες εναντίον των Τούρκων, ενώ πήρε επίσης μέρος στην Έξοδο του Μεσολογγίου και υπήρξε ένας από τους ελάχιστους επιζήσαντες μετά την ηρωική έξοδο του 1826.Ο Ζαλοκώστας πολέμησε δίπλα στον οπλαρχηγό Παπασταθόπουλο. Στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στον Πύργο Ηλείας, όπου είχαν καταφύγει η μητέρα και η αδερφή του. Μετά το θάνατο των γονιών του, τους οποίους έχασε μέσα σε μία ημέρα, κατέφυγε στην Αθήνα. Μετά την απελευθέρωση υπηρέτησε ως Οικονομικός αξιωματικός του οικονομικού σώματος του στρατού και της χωροφυλακής θέση την οποία και διατήρησε μέχρι και το τέλος της ζωής του. Συνεργάστηκε στην έκδοση του περιοδικού Μνημοσύνη με τον Ι.Ν.Λειβαδέα, και της Ευτέρπης με τον Κων/νο Πωπ. Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε επίσημα το 1851 με τη βράβευσή του στο Ράλλειο ποιητικό διαγωνισμό για το έργο του Μεσολόγγιον. Ασχολήθηκε επίσης με την πεζογραφία, τη μετάφραση, το αισθητικό και το λογοτεχνικό δοκίμιο. Από το γάμο του το 1840 απέκτησε εννιά παιδιά, από τα οποία επέζησαν μόλις τα δύο, γεγονός που τον συνέτριψε ψυχικά. Πέθανε στις 3 Σεπτεμβρίου 1858 στην Αθήνα σε ηλικία 53 ετών. Το 1962 τοποθετήθηκε στα Ιωάννινα προτομή του

Το φίλημα της «άγνωστης Βοσκοπούλας»
Διαβάζουμε στην Ηλεκτρονική εφημερίδα του Βαλτινού 30-10-2016 (αποσπάσματα από το άρθρο του Νίκου Στύλου). Είναι αλήθεια ότι τη γυναίκα αυτή, που ο Ζαλακώστας ποιητικά χαρακτηρίζει «Βοσκοπούλου», και το πραγματικό της όνομα είναι Αγγελική Πάλλη, και ο πιο σωστός χαρακτηρισμός της θα ήταν «πνευματικός ποιμένας», το ελληνικό κουτσομπολιό, παρά το μεγαλείο της, την έχει περιφρονήσει. Για τον με πάθος έρωτα του ποιητή Ζαλακώστα προς τη «Βοσκοπούλα», που ο ίδιος στα γράμματά του την ονομάζει «ευγενεστάτη κυρία»
Η Αγγελική Πάλλη γεννήθηκε στις 22 Νοεμβρίου του 1798 στην πόλη του Λιβόρνου. Πατέρας της ήταν ο Παναγιώτης Πάλλης και μάνα της η Δωροθέα-Χαραυγή, κόρη του καπετάνιου της Μονεμβασιάς Νικόλα Γιωργή, η οποία ήταν ωραιοτάτη και χαϊδευτικά την λέγανε Αυγούλα.
Για τον Παναγιώτη Πάλλη ξέρουμε ότι ήταν γιος του Λάμπρου Πάλλη και γεννήθηκε στις 4 Οκτωβρίου του 1771 στα Γιάννενα. Η Οικογένεια Πάλλη είναι μια από τις παλαιότερες οικογένειες της Ηπείρου. Ο Παναγιώτης, ο πατέρας της Αγγελικής Πάλλης, ο οποίος μαζί με τη γυναίκα του εγκαταλείποντας την σκλαβωμένη Ελλάδα, εγκαταστάθηκαν στο Λιβόρνο, όπου με πολλούς κόπους, ασχολούμενος με το εμπόριο κατόρθωσε να αποκτήσει αξιοσέβαστη περιουσία.

Για την Αγγελική Πάλλη μας είναι γνωστό ότι τα πρώτα της μαθήματα τα διδάχτηκε από τον πατέρα της, και το ότι φοίτησε στο ελληνικό σχολείο της παροικίας του Λιβόρνου, όπου τότε δάσκαλος ήταν ο γνωστός και ως συγγραφέας Γρηγόριος Παλιουρίτης . Εν συνεχεία φοίτησε στο ανώτερο ιταλικό παρθεναγωγείο της πόλης αυτής, όπου σπουδάζουν τα κορίτσια των καλύτερων οικογενειών, το οποίο και τέλειωσε αριστεύουσα. Παράλληλα με την ιταλική έμαθε τέλεια την ελληνική, την γαλλική και αγγλική γλώσσα, καθώς και την γερμανική την οποία μόνο διάβαζε αλλά δεν έγραφε. Εκτός από αυτές, θα πρέπει να μιλούσε και την αρβανίτικη γλώσσα, την οποία μίλησε ο πατέρας της καθώς και η μάνα της. Γλωσσομαθής λογοτέχνης, έγραψε ποιήματα και πεζογραφήματα και μετάφρασε στην ιταλική γλώσσα στίχους του Ομήρου, έργα του Σαίξπηρ, του Ουγκώ και πολλά ποιήματα των Σολωμού, Βαλαωρίτη, Ζαλοκώστα κ.α.

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΟΡΟΜΗΛΑΣ: ΜΙΑ ΒΟΣΚΟΠΟΥΛΑ ΑΓΑΠΗΣΑΝ 1891

Ο πρωτοπόρος Δημήτρης Κορομηλάς
Παραγωγικότατος συγγραφέας ο Κορομηλάς έγραψε περισσότερα από 50 έργα και κάλυψε όλα τα είδη της κωμωδίας και του δράματος. Ωστόσο, η συμβολή του Κορομηλά στα πολιτισμικά πράγματα του 19ου αιώνα ξεπερνά κατά πολύ τον χώρο και τους ηθογραφικούς στόχους των δύο αυτών ειδών, εντάσσεται σε ένα πεδίο νεωτερικών τάσεων και απηχεί την προσπάθειά του να ακολουθήσει μια άλλη κατεύθυνση στο νεοελληνικό θέατρο κατά την τελευταία 30ετία του προηγούμενου αιώνα. Οι ανανεωτικές του ροπές αναπτύσσονται μέσα στο θεατρικό σύστημα της εποχής με βάση δύο άξονες: της συγγραφής και της θεατρικής πράξης. Για το θεατρικό έργο του Κορομηλά ” Μιά βοσκοπούλα αγάπησα” που έγραψε στο 1891 στάθηκε το ποίημα του Γεωργίου Ζαλοκώστα ” Το φίλημα ” Για να γράψει το έργο του αυτό ο Κορομηλάς, όπως μας πληροφορεί ο γιός του, “γύρισε τη Ρούμελη και το Μορηά επαρχία-επαρχία”, για να ζήσει και να αισθανθεί, αστός αυτός, τη μυστική φωνή της υπαίθρου. Εγέμισε την ψυχή του εντυπώσεις. Κατά εκατοντάδες εμάζεψε τα ελληνικά μοτίβα. Και γεμάτος από φως ελληνικό ξαναγύρισε στας Αθήνας ενθουσιασμένος. Η φουστανέλα και το γιορντάνι τον είχαν αιχμαλωτίσει… Έπλεξε ένα ποιμενικό ειδύλλιο γύρω από το αριστοτεχνικό ποιηματάκι του Ζαλοκώστα, το “Φίλημα”, που θαρρείς πως βγαίνει από τα κατάβαθα της ελληνικής ψυχής… Ποτέ δεν φάνηκε ευτυχέστερος στη ζωή του ο Κορομηλάς όσο στις είκοσι μέρες που έγραφε τον “Αγαπητικό της Βοσκοπούλας”. Όρθιος, αντικρύζοντας τους Στύλους του Ολυμπίου Διός, απήγγειλε και έγραφε επάνω στο ορθό του γραφείο, τον κάθε δεκαπεντασύλλαβο”.
Τον “Αγαπητικό της Βοσκοπούλας” τον έγραψε ο Κορομηλάς το 1890 και δόθηκε για να παιχτεί το καλοκαίρι του 1891, Από τότε ανεβάστηκε στη σκηνή πολλές φορές, μεταπλάστηκε σε μυθιστόρημα, έγινε ταινία κινηματογραφική, λυρικό μελόδραμα και γνώρισε πολλές τιμές και δόξες. Όλα τα δραματικά ειδύλλια που δημιουργήθηκαν μετά τον “Αγαπητικό” επηρεάστηκαν βαθύτατα από αυτόν και πολύ δίκαια ο Κορομηλάς θεωρείται θεμελιωτής και σ’ αυτό το θεατρικό είδος.

https://www.arcadiaspirit.gr/wp-content/uploads/2021/12/11-1.jpg 301w" data-src="https://www.arcadiaspirit.gr/wp-content/uploads/2021/12/11-1-207x300.jpg" data-sizes="(max-width: 309px) 100vw, 309px" class="alignnone wp-image-3759 lazyload" src="" style="height: auto; margin: 0px; padding: 0px; font: inherit; vertical-align: baseline;">

Η ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΣΤΟΝ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟ
“Ο αγαπητικός της βοσκοπούλας” το δραματικό ειδύλλιο του Δημητρίου Κορομηλά , το οποίο μεταφέρθηκε όχι μία , ούτε δύο αλλά τέσσερις φορές στον ελληνικό κινηματογράφο! Η υπόθεση του έργου αυτού φουστανέλας εν ολίγοις έχει ως εξής : Ελλάδα, ύπαιθρος, 19ος αιώνας. Ένας μεγαλο τσέλιγκας, ο Μήτρος, χαρίζει στην πεντάμορφη Κρυστάλλω ένα χρυσαφένιο σταυρό για να της δείξει τα τρυφερά του αισθήματα. Δεν γνωρίζει όμως πως αυτή είναι ήδη ερωτοχτυπημένη με τον Λιάκο, ένα πάμπτωχο τσοπανόπουλο του οποίου ο Μήτρος παλιότερα έσωσε τη ζωή…

Η ΠΡΩΤΗ του μεταφορά είναι το 1932 σε παραγωγή Παναγιώτη Δαδήρα , σκηνοθεσία και σενάριο Δημήτρη Τσακίρη και φωτογραφία Μάνου Τζανετή και Χέρμπερτ Κέρνερ.
Είναι η τρίτη κατά σειρά ταινία του είδους «φουστανέλα», μετά την Γκόλφω του Μπαχατώρη (1914) και την Αστέρω του Γαζιάδη (1929), και η πρώτη ομιλούσα ελληνική ταινία που γυρίστηκε στην Ελλάδα (1932). Ηθοποιοί: Δημήτρης Τσακίρης (Μήτρος) , Νίνα Αφεντάκη (Κρυστάλλω) , Μάνος Κατράκης (Λιάκος) , Σοφία Ντοριβάλ (Στάθαινα) , Αιμιλία Μαρίκου , Μιχάλης Βλαχόπουλος , Γιώργος Μπάτης , Παναγής Σβορώνος , Μερόπη Ροζάν , Δημήτρης Κοτζιάς

Η ΔΕΥΤΕΡΗ μεταφορά είναι το 1955 σε παραγωγή Φίνος Φιλμ , σκηνοθεσία Ντίνου Δημόπουλου , σενάριο Γιώργου Τζαβέλλα , φωτογραφία Ντίνου Κατσουρίδη και Αριστείδη Καρύδη Φουκς και μουσική Τάκη Μωράκη. Ηθοποιοί: Χριστίνα Σύλβα – Κρυστάλλω, Γιώργος Φούντας – Μήτρος, Κώστας Κακκαβάς – Λιάκος, Αλέκα Κατσέλη – κυρά Στάθαινα, Παντελής Ζερβός – μπαρμπα Χρόνης, Γεωργία Βασιλειάδου – Αγγέλω, Χριστίνα Καλογερίκου – κυρα Γιάννενα, Γιώργος Δαμασιώτης – Γκέρλας

Η ΤΡΙΤΗ μεταφορά του έργου έγινε και αυτή το 1955 σε παραγωγή της Ολύμπια Φιλμ , σκηνοθεσία του Ντίμη Δαδήρα , σενάριο του ίδιου και του Ηλία Λυμπερόπουλου , φωτογραφία των Βαγγέλη Καραμανίδη και Γιώργου Τσαούλη και μουσική της Μαργαρίτας Καστέλλη. Ηθοποιοί: Αλίκη Βουγιουκλάκη – Κρυστάλλω, Θάνος Κωτσόπουλος – Μήτρος, Ανδρέας Ζησιμάτος – Λιάκος, Ελένη Χατζηαργύρη – κυρα Στάθαινα, Χρήστος Ευθυμίου – μπαρμπα Χρόνης, Αθανασία Μουστάκα – κυρα Γιάννενα, Κώστας Χατζηχρήστος – Γκέρλας. Στην ταινία τραγουδάει ο Δημήτρης Ζάχος, όπως αναγράφεται και στην αφίσα της ταινίας.

Η ΤΈΤΑΡΤΗ και τελευταία μεταφορά του έργου το 1956, σε παραγωγή της Ολύμπια Φιλμ , σκηνοθεσία του Ντίμη Δαδήρα , σενάριο του ίδιου και του Ηλία Λυμπερόπουλου , φωτογραφία των Βαγγέλη Καραμανίδη και Γιώργου Τσαούλη και μουσική της Μαργαρίτας Καστέλλη. Ηθοποιοί: Αλίκη Βουγιουκλάκη – Κρυστάλλω, Θάνος Κωτσόπουλος – Μήτρος, Ανδρέας Ζησιμάτος – Λιάκος, Ελένη Χατζηαργύρη – κυρα Στάθαινα, Χρήστος Ευθυμίου – μπαρμπα Χρόνης, Αθανασία Μουστάκα – κυρα Γιάννενα, Κώστας Χατζηχρήστος – Γκέρλας. Στην ταινία τραγουδάει ο Δημήτρης Ζάχος, όπως αναγράφεται και στην αφίσα της ταινίας.

Ο Δημήτρης Παπαμιχαήλ στην πρώτη κιν/φική του εμφάνιση το 1956 στην ταινία “Ο αγαπητικός της βοσκοπούλας” που αποτελεί και την πρώτη έγχρωμη ταινία στην ιστορία του ελληνικού κιν/φου

Η ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΣΤΗ ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΣΚΗΝΗ
Ο αγαπητικός της βοσκοπούλας παίζεται χωρίς διακοπή από το 1891 μέχρι σήμερα
(για λόγους ιστορικούς καταθέτουμε κάποιες χαρακτηριστικές παραστάσεις)

ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ: «Οτιδήποτε και αν κάμωσιν οι συγγραφείς του μέλλοντος, εις τον Κορομηλά θα οφείλουν πολλά, και εάν ποτέ παραχθή σοβαρά δραματική φιλολογία εις την Ελλάδα της αύριον, ο Κορομηλάς θα είναι ο απαραίτητος κρίκος, η ενωτική γραμμή μεταξύ του τίποτα και του κάτι»(G. Bourdon)
Η αξία του έργου του Κορομηλά όπως πολύ έγκαιρα προέβλεψε ο G. Bourdon είχε βαθύτατη επίδραση στα έργα των νεότερων συγγραφέων που επηρεάστηκαν βαθύτατα από αυτόν και πολύ δίκαια ο Κορομηλάς θεωρείται θεμελιωτής και σ’ αυτό το θεατρικό είδος.

Αλλά εν αρχή είναι ο (πρώτος) λόγος: ΤΟ ΦΊΛΗΜΑ του Γεωργίου Ζαλοκώστα.

ΚΑΛΗ ΑΚΡΟΑΣΗ τα χρόνια περνούν τα τραγούδια ταξιδεύουν
(όπως στη διαδρομή που άρχισε το 1856 και συνεχίζει χωρίς διακοπή την πορεία της μέχρι το σήμερα με αισιόδοξη προοπτική στο μέλλον)