Οι «Φωτιές» της Φλώρινας, με ρίζες που χάνονται στα βάθη των αιώνων, αποτελούν το πλέον δημοφιλές χριστουγεννιάτικο έθιμο στη Δυτική Μακεδονία, που προσελκύει κάθε χρόνο επισκέπτες από όλη την Ελλάδα, ακόμη και εάν το θερμόμετρο δείχνει κάτω από το μηδέν ή η πόλη «ντυμένη» στα λευκά.

 
 

Όπως επιβάλλει το έθιμο, οι γειτονιές και χωριά της περιοχής θα επιδοθούν σε έναν ιδιόμορφο αγώνα, για το ποιος θα ανάψει τη μεγαλύτερη φωτιά, συνοδεία μουσικής -από τοπικά συγκροτήματα και μπάντες με χάλκινα- χορού, τοπικού ξινόμαυρου, τσίπουρου και εδεσμάτων, με την ζεστή φασολάδα να κυριαρχεί.

Με ρίζες στην αρχαιότητα

Πρόκειται για έθιμο με παγανιστικές ρίζες, που έχε διασωθεί στο διάβα του χρόνου και αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της τοπικής παράδοσης. Ερευνητές και λαογράφοι το συνδέουν με γιορτές των αρχαίων χρόνων αφιερωμένες στη γονιμότητα και τη καρποφορία, ενώ πολλοί το ταυτίζουν και με το χειμερινό ηλιοστάσιο (21 Δεκεμβρίου) όπου μετά τη μεγαλύτερη νύκτα του χρόνου, οι άνθρωποι ετοιμάζονται για την αναγέννηση της φύσης.

Με την επικράτηση του Χριστιανισμού, το έθιμο παραπέμπει πλέον στη φωτιά που άναψαν οι βοσκοί στο νεογέννητο Χριστό και στην αναγγελία της γέννησης του. Για αυτό και τηρείται απαρέγκλιτα 23 προς 24 Δεκεμβρίου, παραμονή Χριστουγέννων.


 

Οι φωτιές στην πόλη ξεπερνούν τις 30. Μεγαλύτερη είναι αυτή της πλατείας Ηρώων, δίπλα από τον ποταμό Σακουλέβα που διασχίζει την πόλη. Από τις ψηλές φλόγες μάλιστα, τα νερά του «κοκκινίζουν» δίνοντας μια διαφορετική εικόνα και αίσθηση.

Κάθε γειτονιά η χωριό συγκεντρώνεται γύρω από την φωτιά της και υποδέχεται τη γέννηση του Θεανθρώπου, με αισθήματα χαράς και αισιοδοξίας με τα μικρά παιδιά να τραγουδούν αρχικά τα κάλαντα. Όσο οι σωροί των ξύλων καίγονται και ο φλόγες φουντώνουν, αγγίζοντας τα 15 μέτρα, τόσο περισσότερο στη συνέχεια -όπως επιτάσσει το έθιμο- «ανάβει» το κέφι και το γλέντι, μέχρι το πρωί.
Με το πρώτο φως της ημέρας μάλιστα, οι νοικοκυρές παίρνουν με το φτυάρι κάρβουνα που σιγοκαίνε για να ανάψουν την σόμπα του σπιτιού -ως γούρι- για καλή νέα χρονιά.

 

Η προετοιμασία τα παλιά χρόνια

Την παλαιότερη εποχή η προετοιμασία, συγκέντρωση κατάλληλης ξυλείας, κρατούσε μήνες ολόκληρους. Ομάδες παιδιών και εφήβων ανέβαιναν στο βουνό για να μαζέψουν τόνους από κέδρα και άλλα ξύλα, τα οποία στη συνέχεια αποθήκευαν σε ασφαλές μέρος έως τις παραμονές του εθίμου που τα στοίβαζαν σε ψηλούς σωρούς έτοιμους για άναμμα.

 
 

Ο αείμνηστος ιστορικός λαογράφος της Φλώρινας, Λάζαρος Μέλλιος, περιγράφει για την προετοιμασία τα παλιά χρόνια («Χριστουγεννιάτικα κάλαντα και φωτιές στη Φλώρινα» – Φλώρινα 1995) : «Κάποτε η προετοιμασία ξεκινούσε μήνες πριν. Όλοι οι πιτσιρικάδες χωριζόμασταν σε ομάδες-γειτονιές και μαζεύαμε ξύλα από το βουνό, κυρίως κέδρα, που κάνουν θόρυβο όταν καίγονται και θεωρείται ότι διώχνουν τα κακά πνεύματα, αλλά ζητούσαμε και από τα σπίτια φωνάζοντας: «ξύλα για κάλαντα». Ο στόχος ήταν να μαζέψουμε τα περισσότερα ξύλα για να ανάψουμε στη γειτονιά μας τη μεγαλύτερη φωτιά. Το έθιμο επέβαλε κάποια ξύλα να είναι κλεμμένα, έτσι αρπάζαμε τις νύχτες τα ξύλα από τις αυλές των σπιτιών και οι νοικοκύρηδες μας κυνηγούσαν. Βέβαια, αυτό που είχε ιδιαίτερη αξία ήταν το κλέψιμο των ξύλων από τις άλλες ομάδες. Κάθε βράδυ, λοιπόν, έκανε βάρδια κάποιος από την ομάδα και τα φρουρούσε».

 

Φλώρινα σαν κινηματογραφικό σκηνικό

Η Φλώρινα είναι μια πόλη που φαντάζει κινηματογραφικό σκηνικό, ειδικά κατά μήκος του Σακουλέβα που διασχίζει την πόλη -με τους λιθόστρωτους δρόμους και τα παλιά αρχοντικά στις όχθες του- αποτελώντας το διαχρονικό «καμάρι» των ντόπιων που το αποκαλούν «ποτάμι». Δεν είναι τυχαίο που ο αείμνηστος δημιουργός Θεόδωρος Αγγελόπουλος, «ύμνησε» πολλές φορές την πόλη μέσα από τα έργα του.

 

Στην πόλη λειτουργούν εργαστήρια ζωγράφων και γλυπτών, ερασιτεχνών και μη, που μαζί με τους φοιτητές του Τμήματος Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών δίνουν ένα ξεχωριστό χαρακτήρα στην περιοχή. Η περιοχή της Φλώρινας φημίζεται για τις σπάνιες φυσικές της ομορφιές. Δεν είναι μόνο ο Εθνικός Δρυμός Πρεσπών με τις δίδυμες αρχέγονες λίμνες Μικρή και Μεγάλη Πρέσπα, τα βυζαντινά ασκηταριά και την σπάνια ορνιθοπανίδα. Άλλες τέσσερις φυσικές λίμνες, μικρά φράγματα που έχουν εξελιχθεί σε ενδιαφέροντα οικοσυστήματα, ποτάμια και πανύψηλα βουνά, περιμένουν τον επισκέπτη να τα εξερευνήσει. Το χιονοδρομικό κέντρο Βίγλας – Πισοδερίου θα ανταμείψει και τον πιο απαιτητικό ταξιδιώτη, το μοναδικό στην Ελλάδα που βρίσκεται δίπλα σε εθνική οδό, μέσα σε μια διαδρομή πνιγμένη σε πανύψηλες οξιές.

Επίσης, το Αμύνταιο με τους πολυάριθμους αμπελώνες, οι παραδοσιακοί οικισμοί, όπως του Νυμφαίου, του Αγίου Αχίλλειου, του Ακρίτα κ.ά., οι αρχαιολογικοί χώροι των Πετρών και του λόφου του Αγίου Παντελεήμονα στην Φλώρινας, ανασυνθέτουν το πλούσιο παρελθόν του τόπου που αξίζει να ανακαλύψετε. Στην πόλη της Φλώρινας λειτουργούν ξενοδοχεία και στην γύρω περιοχή γραφικοί ξενώνες. Γευτείτε τα φημισμένα φλωρινιώτικα κεμπάπια, τον κλασσικό τοπικό μεζέ με μπούκοβο και κρεμμύδι, που δεν έχουν βέβαια καμία απολύτως σχέση με τα σουτζουκάκια, καθώς και τις πασίγνωστες πιπεριές Φλωρίνης, γεμιστές με μυτζήθρα, φασόλια Πρεσπών στον φούρνο και βέβαια τη ντόπια «φλωρινέλα» ψημένη στα κάρβουνα. Πρόκειται για ένα ημίσκληρο τυρί από ντόπιο αιγοπρόβειο γάλα.

Η Φλώρινα απέχει 626 χιλιόμετρα (6 ώρες 25 λεπτά) από Αθήνα και 193 χιλιόμετρα από την Θεσσαλονίκη (2 ώρες 11 λεπτά). Στην πόλη θα βρείτε ξενοδοχεία και εστιατόρια, που ικανοποιούν κάθε απαίτηση και γούστο. Κοντινότερα αεροδρόμια είναι της Καστοριάς (77 χιλιόμετρα) και της Κοζάνης (87 χιλιόμετρα).