Δήμος Εορδαίας - Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης των Λιγνιτικών Περιοχών

ΔΗΜΟΣ ΕΟΡΔΑΙΑΣ: ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΘΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΩΝ ΕΠΙ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ

ΔΙΚΑΙΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗΣ ΜΕΤΑΒΑΣΗΣ

Εισαγωγή Όλο αυτό το διάστημα που μεσολάβησε από την εξαγγελία του Πρωθυπουργού, κατά την ομιλία του στον Ο.Η.Ε. στις 23 Σεπτεμβρίου 2019, για κλείσιμο όλων των λιγνιτικών μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας μέχρι το 2028, ο Δήμος Εορδαίας τοποθετήθηκε με σοβαρότητα και υπευθυνότητα και προσπάθησε μέσω συναντήσεων, επαφών, ενημερωτικών ημερίδων και δράσεων να επιχειρηματολογήσει και να κάνει γνωστή τη δική του άποψη αναφορικά με το συγκεκριμένο σχέδιο.

Ως δημοτική αρχή οφείλουμε να επαναδιατυπώσουμε και στην παρούσα διαβούλευση την προσήλωσή μας στη διατήρηση όλων των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής σε λειτουργία και για χρόνο όχι μικρότερο της 10ετίας από το έτος 2028 και μετά. Το επιθυμητό είναι να μεταφερθεί ο ορίζοντας αυτός πλησιέστερα στο 2050, ώστε να υπάρξει σχεδιασμός κι εφαρμογή εναλλακτικών κατευθύνσεων στην οικονομία και την ενεργειακή κατανάλωση.

Σημειώνουμε με έμφαση ότι θα διεκδικήσουμε αυτό που θεωρούμε δίκαιο αλλά και χρήσιμο για την περιοχή που ζούμε, για τον τόπο που θα ζήσουν τα παιδιά μας. Προσβλέπουμε σε μια ισχυρή βιομηχανική περίοδο ανάπτυξης για την περιοχή μας και την χώρα ολόκληρη. Μια περίοδο περιβαλλοντικά ευαίσθητη, που θα προσφέρει όμως οικονομική ευμάρεια στους κατοίκους και την περιφέρεια. Μία περίοδο που θα συμβάλλει στην εξωστρέφεια της εγχώριας βιομηχανίας, καθώς η ενέργεια ήταν και παραμένει βασικός παράγοντας της βιομηχανικής και παραγωγικής «άνοιξης» της Ελλάδας.

Το ορόσημο του 2028 που τέθηκε από τον Πρωθυπουργό της χώρας μπορούσε να ισχύσει μόνο για μία μονάδα, του ΑΗΣ Πτολεμαΐδας 5 που είναι ακόμη υπό κατασκευή. Για τις λειτουργούσες μονάδες της ΔΕΗ το τροποποιημένο ΕΣΕΚ προβλέπει απόσυρση των μονάδων Αμύνταιο 1-2 το 2020 (έχει ήδη κλείσει την παρούσα χρονική στιγμή), το 2021 την απόσυρση των μονάδων ΑΗΣ Καρδιάς 3-4, το 2022 της μονάδας ΑΗΣ Μεγαλόπολης 3 και ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου 1 έως 4 και το 2023 την απόσυρση της Μεγαλόπολης 4, της Μελίτης και του Αγίου Δημητρίου 5.

Σε κάθε περίπτωση η απολιγνιτοποίηση μπορεί να γίνει μόνο με όρους δικαιοσύνης και η μετάβαση στην νέα εποχή πρέπει για να έχει αναπτυξιακό χαρακτήρα να γίνει ομαλά και όχι βίαια και χωρίς εξασφάλισή της επόμενη μέρας για την περιοχή μας. Αυτό για εμάς είναι αδιαπραγμάτευτο και αποτελεί τη βάση για κάθε επερχόμενη εξέλιξη. Είμαστε σκεπτικοί απέναντι στην υπεραπλούστευση της χρήσης αιολικών ή φωτοβολταϊκών πάρκων στη θέση του λιγνίτη, την ώρα που ακούμε σοβαρούς προβληματισμούς για την αδυναμία διαχείρισης των αποβλήτων τους (έλικες ανεμογεννητριών, πάνελ με βαρέα μέταλλα κ.ά.).

Επαναλαμβάνουμε ότι μας προβληματίζει έντονα η τόση βιασύνη εγκατάλειψης της λιγνιτικής παραγωγής από πλευράς των κυβερνητικών σχεδιασμών, όμως παράλληλα όλο αυτό το διάστημα κάνουμε ότι απαιτείται για να είμαστε έτοιμοι με προτάσεις οι οποίες θα αποτελέσουν θεμέλιο της νέας αναπτυξιακής πορείας, την οποία πρέπει να εξασφαλίσουμε για τον τόπο και το μέλλον των πολιτών, χαράσσοντας την από κοινού και συνεργαζόμενοι με την Κυβέρνηση, την Τοπική Αυτοδιοίκηση και διάφορους παραγωγικούς φορείς. Ο Δήμος Εορδαίας ήδη διοργάνωσε μια επιστημονική ημερίδα για το μέλλον της ενέργειας. Τα συμπεράσματα και τα αποτελέσματα των εργασιών είναι πλέον διαθέσιμα σε όλους(http://www.ptolemaida.gr/%ce%b7%ce%bc%ce%b5%cf%81%ce%af%ce%b4%ce%b1- %cf%84%ce%bf-%ce%bc%ce%ad%ce%bb%ce%bb%ce%bf%ce%bd-%cf%84%ce%b7%cf%82- %ce%b5%ce%bd%ce%ad%cf%81%ce%b3%ce%b5%ce%b9%ce%b1%cf%82- %cf%83%cf%84%ce%b7%ce%bd/) και μας επιτρέπουν να μπορούμε να αναμένουμε σημαντικές εξελίξεις.

Εξελίξεις στον τομέα της Τηλεθέρμανσης, της αξιοποίησης των στερεών αστικών απορριμμάτων, της βιομάζας και άλλων σημαντικών προόδων. Δηλώνουμε ότι θα προωθήσουμε την έρευνα και την εξέλιξη στις εναλλακτικές μεθόδους, ταξινομώντας τες με βάση την αποτελεσματικότητα, την τεχνολογία τους αλλά, κυρίως, την ταχύτητα εφαρμογής, τη βιωσιμότητά τους και το κόστος τους. Η εφαρμογή απαιτεί, όμως, χρόνο και συνεννόηση.

Χρόνο που είναι υποχρεωμένη η Κυβέρνηση να μας διαθέσει και συνεννόηση που πρέπει να συμβάλλουμε όλοι σε αυτήν. Παρά το γεγονός ότι η στόχευσή μας είναι διαφορετική από αυτήν που προωθείται από την Κυβέρνηση, είμαστε υποχρεωμένοι να καταθέσουμε τόσο τις αντιφάσεις και τις συγκρούσεις που εμπεριέχει το ίδιο το κατατεθειμένο σχέδιο, τα λάθη στην αναγνώριση των ζητημάτων που καλείται να λύσει και τις εσφαλμένες πληροφορίες πάνω στις οποίες αυτό βασίστηκε, όσο και τις προτάσεις μας για την βέλτιστη προσέγγιση στο ζήτημα της απολιγνιτοποίησης με όρους δικαιοσύνης και ομαλότητας.

Στα πλαίσια της ανταλλαγής απόψεων του Δήμου Εορδαίας και του παραγωγικού διαλόγου με την Διυπουργική Επιτροπή για την απολιγνιτοποίηση, υποβάλλαμε στον συντονιστή του Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης των περιοχών της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης, τους άξονες στους οποίους εμείς πιστεύουμε ότι θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή από την Επιτροπή, προκειμένου να δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες και ελκυστικό περιβάλλον για επενδύσεις, με απώτερο σκοπό την ανάπτυξη και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Αυτοί οι άξονες είναι οι εξής:  Εκπαίδευση.  Απασχόληση – Ίδρυση Πόλου Καινοτομίας.  Πρωτογενής Τομέας – Αρδευτικά Έργα.  Πολιτισμός και Αθλητισμός.  Ανάπτυξη αστικού και βιομηχανικού περιβάλλοντος Δήμου Εορδαίας.  Επιτάχυνση μετεγκαταστάσεων με κριτήρια Πράσινης Ανάπτυξης. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Από το έτος 2009 λειτουργεί στα όρια του Δήμου Εορδαίας παράρτημα του παλαιού ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας και νυν Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας που περιλαμβάνει τα τμήματα των Σχολών Μαιευτικής και Εργοθεραπείας, ενώ επίκειται λειτουργία του τμήματος Λογοθεραπείας.

Ο Δήμος, διαβλέποντας τις μελλοντικές ανάγκες σε εγκαταστάσεις των ανωτάτων ιδρυμάτων, σχεδίασε και υλοποίησε ένα Τοπικό Ρυμοτομικό Σχέδιο στο παλαιό Στρατόπεδο Καπετάν Φούφα προβλέποντας εκπαιδευτικές χρήσεις, χρήσεις διοικητικές, αναψυχής κλπ.

Το Ρυμοτομικό Σχέδιο της περιοχής βρίσκεται στην φάση της τελικής του έγκρισης, γεγονός που θα προσδώσει αναπτυξιακή τροχιά στον Δήμο αλλά και στο Πανεπιστήμιο, παρέχοντας τις αναγκαίες υποδομές για την ανάπτυξη των σχολών, την φιλοξενία μεγαλύτερου αριθμού εισακτέων και την προσέλκυση επιπλέον σχολών. Η αλληλουχία αυτή στοχεύουμε να οδηγήσι στη λειτουργία ενός πλήρους CAMPUS, σύγχρονων προδιαγραφών και με προοπτική διεύρυνσής του.

ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ – ΙΔΡΥΣΗ ΠΟΛΟΥ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ Κύρια στόχευση του Δήμου Εορδαίας είναι η πλήρης ενεργοποίηση του ΒΙΟ.ΠΑ. Πτολεμαΐδας και η λειτουργία του ως προμετωπίδα της ανάπτυξης της περιοχής και της προσέλκυσης επενδύσεων σε μία κομβική θέση. Αναπτύσσεται νέος κόμβος σύνδεσης με την Εγνατία Οδό και συνδετήρια οδός, πρϋπολογισμού 1,3 εκατομμυρίων ευρώ.

Σχετικά με το ΒΙΟ.ΠΑ. υποβάλλεται αναλυτικότερο υπόμνημα. Πλησίον της Τ.Κ. Προαστείου υφίσταται οικισμός που κατασκευάστηκε για τις ανάγκες στέγασης των στελεχών και υπαλλήλων της ΔΕΗ Α.Ε. Σχεδιάζεται η αξιοποίηση του οικισμού αυτού ως πόλου καινοτομίας, με στόχο την προσέλκυση επιχειρήσεων του τομέα Πληροφορικής και IT. Επιπλέον, στόχος είναι η διασύνδεση του χώρου αυτού με το Βιοτεχνικό Πάρκο Πτολεμαΐδας για την δημιουργία διπόλου στην ανάπτυξη και τις επενδύσεις. ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ – ΑΡΔΕΥΤΙΚΑ ΕΡΓΑ Ζητείται η προώθηση των προοπτικών του πρωτογενούς τομέα στην περιοχή της Εορδαίας με την παράλληλη κατασκευή αρδευτικών έργων, φραγμάτων και λιμνοδεξαμενών ώστε να είναι εφικτή η παραγωγή αγροτικών προϊόντων υψηλής εμπορικής αξίας και αρωματικών φυτών. Στην κατεύθυνση αυτή θα πρέπει να αναπτυχθούν Χωροταξικά Σχέδια Κτηνοτροφίας και Γεωργίας με καταγραφές διατροφικών και αρωματικών χαρακτηριστικών της χλωρίδας της περιοχής, με έμφαση στις δυναμικές καλλιέργειες. ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ Είναι θέληση και στόχευση του Δήμου η δημιουργία, σε συνεργασία με την Πολιτεία και τη ΔΕΗ, ενός Μουσείου Λιγνίτη στα 75 στρέμματα που έχουν δεσμευθεί για τον σκοπό αυτό. Νοέμβριος 2020 5 Στον χώρο του στρατοπέδου Καπετάν Φούφα προβλέπεται η χωροθέτηση χρήσεων αθλητικών με έκταση που θα μπορούσε να φιλοξενήσει υποδομές γηπέδων ποδοσφαίρου και μπάσκετ, σύγχρονων και ικανών να υποστηρίξουν μεγάλες αθλητικές διοργανώσεις. Σε συνδυασμό με το πλεονέκτημα του Δήμου μας να διαθέτει ένα κολυμβητήριο ολυμπιακών προδιαγραφών και εγκαταστάσεις τένις μοναδικές στην χώρα με οκτώ ανοικτά γήπεδα και δύο κλειστά, θα ήταν δυνατή η προώθησή του ως προορισμός αθλητικής προετοιμασίας και διεθνών - ευρωπαϊκών διοργανώσεων.

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΣΤΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΔΗΜΟΥ ΕΟΡΔΑΙΑΣ

Στα πλαίσια της ανάπτυξης και διεύρυνσης του αστικού ιστού της Πτολεμαΐδας θα πρέπει να ολοκληρωθούν οι κατατεθειμένες μελέτες επέκτασης του σχεδίου πόλεως της Πτολεμαΐδας, όπως και τα τοπικά ρυμοτομικά της Νοτίας Εισόδου και του παλαιού στρατοπέδου Καπετάν Φούφα. Η ολοκλήρωση των σχεδίων αυτών θα δώσει τη δυνατότητα ανάπτυξης οικοδομικών δραστηριοτήτων σε βάθος χρόνου. ΜΕΤΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΜΕ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΠΡΑΣΙΝΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Την παρούσα χρονική στιγμή υπάρχουν εν εξελίξει μετεγκαταστάσεις τεσσάρων οικισμών: α) Κομάνου, β) Πτελεώνα, γ) Μαυροπηγής και δ) Αναργύρων. Η χρηματοδότηση των έργων υποδομής ώστε να πραγματοποιηθούν ταχύτατα οι εγκαταστάσεις πληθυσμού στις περιοχές αυτές θα παράσχει την αναγκαία ανάπτυξη στην περιοχή και τη διατήρηση του προσωπικού και του πληθυσμού στην περιοχή.

Χρειάζεται η πλήρης χρηματοδότηση των έργων υποδομής για τις τοποθεσίες που οι κάτοικοι επέλεξαν να μετεγκατασταθούν. ΑΥΤΟΤΕΛΕΙΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Στα πλαίσια των δυνατοτήτων της περιοχής έχουν προταθεί και προωθηθεί προς διερεύνηση προτάσεις, όπως:  Πίστα μηχανοκίνητου αθλητισμού  Χώρο άθλησης ποδηλάτου στο Δάσος Προαστείου  Αξιοποίηση Φράγματος Κοινότητας Περδίκκα και ανάπλαση περιοχής Στράνα  Ίδρυση και λειτουργία Υδατοδρομίου Λίμνης Χειμαδίτιδας και αξιοποίηση παραλίμνιας περιοχής  Ανάπλαση και Επανάχρηση πρώην εξορυκτικών περιοχών λιγνίτη σε συνεργασία με τη ΔΕΗ Α.Ε.  Ανάπτυξη της Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών του ΒΙΟΠΑ  Εκμετάλλευση της Ζώνης Ενεργών Θερμοκηπίων του ΒΙΟΠΑ  Ίδρυση και λειτουργία Εθνικού Πάρκου Πολιτικής Προστασίας εντός του χώρου του ΒΙΟΠΑ Πτολεμαΐδας σε συνεργασία με το Πυροσβεστικό Σώμα και την Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας. Οι ανωτέρω καταγραφείσες προτάσεις βρίσκονται σε διάφορα στάδια ωριμότητας μελετών και σχεδίων, ενώ είναι απαραίτητη η συνδρομή της Κυβέρνησης στην στήριξη και χρηματοδότηση των δράσεων αυτών

Για τα παραπάνω απαιτείται η ετοιμότητα μας σε επίπεδο μελετών και εκεί έχουμε επικεντρώσει το βάρος των προσπαθειών μας, ενώ είναι υποχρέωση η συνδρομή της Κυβέρνησης και η έμπρακτη στήριξη της μέσω της επιτάχυνσης των γραφειοκρατικών διαδικασιών οι οποίες είναι πολύ χρονοβόρες, καθώς και μέσω της χρηματοδότησης των προαναφερθεισών δράσεων. Ζητούμε από την Κυβέρνηση :  Να προβλεφθεί στο ΒΙΟΠΑ Πτολεμαΐδας ειδικό αναπτυξιακό πρόγραμμα με επιδότηση άνω του 80% για την ίδρυση και λειτουργία νέων επιχειρήσεων καθώς και την πλήρη επιδότηση για την δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.  Να θεσπιστούν ειδικά φορολογικά και επενδυτικά κίνητρα για τις επιχειρήσεις που λειτουργούν στην επικράτεια του Δήμου μας.  Να υπάρξει απαλλαγή φόρων για τους πολίτες της Εορδαίας έως ότου ανακάμψει η οικονομική ζωή και το ΑΕΠ της περιοχής μας.  Ολοκλήρωση των μετεγκαταστάσεων Κομάνου, Πτελεώνα, Μαυροπηγής και Αναργύρων με πλήρη κάλυψη των έργων υποδομής από την κεντρική κυβέρνηση και το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης. Επίσης, ζητούμε να απαλλαγούν οι κάτοικοι της Μαυροπηγής από την υποχρέωση επιστροφής ποσοστού 50% της αποζημίωσης που τους δόθηκε.  Για την Τηλεθέρμανση ζητούμε την συνέχιση λειτουργίας της με μίγμα καυσίμου με βάση το λιγνίτη και την χρηματοδότηση της σύνδεσης με την Πτολεμαΐδα V από το Πράσινο Ταμείο.  Ζητούμε την ανάπτυξη προγραμμάτων και εργαλείων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ώστε να προκύψει ανάπτυξη παράλληλα με την επιμήκυνση της απολιγνιτοποίησης, προκειμένου να υπάρξει ομαλή μετάβαση. Νοέμβριος 2020 7 Θέλουμε να διαβεβαιώσουμε τους συμπολίτες μας, ότι η δημοτική αρχή του Δήμου Εορδαίας θα συνεχίσει αταλάντευτα στον στόχο που έθεσε εξ αρχής, ο οποίος είναι να μην αφήσει να σβήσει ο τόπος μας και η μετάβαση στη νέα εποχή να γίνει με συντονισμένο και οργανωμένο σχέδιο, χωρίς παλινωδίες και σπασμωδικές ενέργειες ή αποφάσεις. Θα κάνουμε ότι είναι απαραίτητο για να καταστήσουμε το καθένα και την καθεμιά από τους συμπολίτες μας συνοδοιπόρους σε αυτή τη δίκαιη διεκδίκηση.

Το οφείλουμε στις επόμενες γενιές αλλά αποτελεί και χρέος προς τις προηγούμενες.

Τμήμα 1ο: Παρατηρήσεις επί του Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης Θεωρούμε πως το ΣΔΑΜ αποτελεί κείμενο με καθαρά θεωρητικές προσεγγίσεις που παραθέτουμε παρακάτω αναλυτικά στο σχολιασμό και στις επισημάνσεις. Δεν εμπεριέχει μεθόδους άμεσα εφαρμόσιμες και αγνοεί τα παραδείγματα καλής πρακτικής που το ίδιο χρησιμοποιεί ως αναφορές, καθώς σε όλα τα παραδείγματα η περίοδος απολιγνιτοποίησης διαρκεί τουλάχιστον τριάντα χρόνια και με σημαντική κάλυψη του κόστους μετάβασης από τις κυβερνήσεις. Αναλυτικότερα: