Πως είπε ο Μίκης το «Καραμανλής ή τανκς»

Το 1974, λίγο πριν τις πρώτες ελεύθερες εκλογές μετά τη χούντα ο Μίκης Θεοδωράκης με την αίγλη του αριστερού, του αντιστασιακού και φυσικά του μεγάλου συνθέτη έριξε τη βόμβα:

 

«Καραμανλής ή τανκς»

 

Το είπε στις 3 Οκτωβρίου 1974 όταν λογικά θα έπρεπε να τα πει ένα… χεράκι στον Εθνάρχη. Ο ίδιος, δηλαδή ο αντιπρόσωπός του, Πέτρος Μολυβιάτης, του είχε τηλεφωνήσει και του είχε ζητήσει να αναβάλει τις συναυλίες σε όλη την Ελλάδα. Αντί για δέκα να έκανε μια κι αυτή στην Αθήνα.

 

Λίγους μήνες μετά τη Μεταπολίτευση κανείς δεν είχε δικαίωμα να νοιώθει ασφαλής. Ο Ιωαννίδης είχε δύναμη μέσα στον Στρατό, τόση που μπορούσε να δημιουργήσει προβλήματα. Οι προβοκάτορες ήταν έτοιμοι να… προσφέρουν τις… υπηρεσίες τους. Οι Αμερικανοί είδαν την Ελλάδα να αποχωρεί από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ.

 

Ο Μίκης, λοιπόν, αντί να τα βάλει με τη κυβέρνηση, αντί να βγει στο… κλαρί και να μιλήσει (και) για οικονομική ζημιά, τόνισε ότι ή θα γίνουν όλες οι συναυλίες ή καμία, αλλά παράλληλα, ότι όλοι θα πρέπει να στηρίξουν τη κυβέρνηση που μόλις είχε προκηρύξει εκλογές, άλλη επιλογή που θα έκανε τους χουντικούς έξαλλους.

 

 

Θα περίμενε κανείς η δήλωσή του να κάνει πάταγο. Έκανε, αλλά όχι στα πρώτα θέματα των εφημερίδων που ήταν λίγες και η καθεμία είχε τη δική πολιτική. Η «Βραδυνή» την είχε στην πρώτη σελίδα.

 

 

Η «Απογευματινή» έδωσε έμφαση στην απαγόρευση των συναυλιών

 

 

Οι εφημερίδες του ΔΟΛ δεν πρέπει να τα είχαν καλά τότε με τον μουσικοσυνθέτη. Στα «ΝΕΑ» η είδηση βρισκόταν χωμένη στην τελευταία σελίδα. Πάλι καλά που δεν την έβαλαν στις Μικρές Αγγελίες, ενώ την ίδια τύχη είχε και στο «ΒΗΜΑ»

 

 

Από την εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ»

 

Από την εφημερίδα «ΤΟ ΒΗΜΑ»

Οι εφημερίδες της αριστεράς, η «Αυγή» φιλοξένησε τη συνέντευξη στην πρώτη σελίδα με την «επίμαχη» δήλωση έστω και… καμουφλαρισμένη στο κείμενο

 

 

Στον «Ριζοσπάστη», αντίθετα, κανείς δεν θα διαβάσει την επίμαχη δήλωση.

 

 

Στον Π. Πετρίδη («Ο πολιτικός Θεοδωράκης 1940-1996») διηγείται ο Μίκης:

 

«Είναι αλήθεια πως από τον Ιανουάριο του 1973 είχα δημόσια προτείνει «λύση Καραμανλή». Αλλά το «Καραμανλής ή τανκς» έμεινε στην ιστορία. Φυσικά συμφωνούσα με τη μεταβατική λύση Καραμανλή, αλλά σαν σύνθημα «Καραμανλής ή τανκς» προέκυψε ως εξής: Έκανα τις πρόβες μου στο «Ζουμ»… για να πραγματοποιήσουμε τις περίφημες συναυλίες, τις ιστορικές στο Καραϊσκάκη. Και είχαμε προγραμματίσει μετά, τις συναυλίες μας στην Αθήνα και το Πειραιά, να πάμε στην επαρχία… Την ώρα που τελείωνα την πρόβα, ήμουν έτοιμος να κάνω την πρες-κόνφερανς και να αναγγείλω το πρόγραμμα. Εκείνη τη στιγμή χτύπησε το τηλέφωνο και ήταν νομίζω ο κ. Μολυβιάτης ή κάποιος απ’ το γραφείο του κ. Καραμανλή. Μου είπε «ο κ. Πρόεδρος θα σας παρακαλέσει να περιορίσετε τις συναυλίες σας μόνο στην Αθήνα». Βέβαια, απάντησα και γω, ξαναμμένος από την πρόβα και τον ενθουσιασμό του κόσμου, πολύ άσχημα ξεκινάει η κυβέρνηση Καραμανλή. Δηλαδή μου απαγορεύει να κάνω συναυλίες; Κι αν τις κάνω τι θα γίνει; «Ναι, είπε, το απαγορεύουμε. Υπάρχουν λόγοι που δεν πρέπει να πάτε έξω»… Αγρίεψα και δήλωσα στους δημοσιογράφους: «Αυτή τη στιγμή τηλεφώνησαν εκ μέρους του κ. Καραμανλή και μου απαγορεύουν να βγω έξω απ’ την Αθήνα. Αρχίζει πολύ άσχημα τη διακυβέρνηση της χώρας με απαγορεύσεις. Και μπορεί αυτή τη στιγμή να είμαστε σε πολύ άσχημη κατάσταση και να έχουμε απ’ τη μια τον Καραμανλή κι απ’ την άλλη τα τανκς, αλλά όμως δεν δικαιούται να αρχίζει με απαγορεύσεις». Δηλαδή ήταν μια καταγγελία του Καραμανλή, διότι ξεκίνησε άσχημα απαγορεύοντας να κάνω συναυλίες.

 

Και την άλλη μέρα η «Βραδυνή» είχε τίτλο «Καραμανλής ή τανκς». Να το διαψεύσω αυτό; να πω ότι δεν είναι δικό μου; αφού στη βάση συμφωνούσα, διότι είχα προτείνει εγώ λύση Καραμανλή. Δεν ήταν όμως αυτό το σύνθημά μου…»

 

 

Από τη συναυλία στο Στάδιο Καραϊσκάκη, από αριστερά Μαρία Φαραντούρη, Μανώλης Μητσιάς. Γιώργος Νταλάρας, Μίκης Θεοδωράκης, Γιάννης Ρίτσος και Γιάγκος Πεσματζόγλου

Ο Στ. Ψυχάρης («Οι 70 κρίσιμες μέρες») αποδίδει στον ίδιο τον Καραμανλή το σύνθημα. Ειπώθηκε δύο μήνες νωρίτερα από τον Μίκη, τον Αύγουστο:

 

-«Ή τα τανκς ή εγώ…» είπε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής το μεσημέρι της Κυριακής της 11ης Αυγούστου 1974 στους τέσσερις τότε επικεφαλής των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, τους οποίους είχε καλέσει «επειγόντως» σε σύσκεψη, στο γραφείο του Προέδρου της Δημοκρατίας(Φ. Γκιζίκης)…

 

Από την ώρα που ορκίστηκε πρωθυπουργός της Ελλάδος ο K. Καραμανλής, τα ξημερώματα της 24ης Ιουλίου 1974, για να αρχίσουν έτσι τα πρώτα βήματα της δημοκρατίας, ως την Κυριακή 17 Νοεμβρίου 1974, που με τη διενέργεια των βουλευτικών εκλογών έληξε και τυπικά η «παρένθεση» της δικτατορίας, πολλά συνέβησαν. Αλλά τα γεγονότα της Κυριακής 11 Αυγούστου(τις μέρες εκείνες άλλαξε η ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων) καθόρισαν σε μεγάλο βαθμό την πορεία της Ελλάδος…»

 

 

Μαρία φαραντούρη, Γιάγκος Πεσματζόγλου, Ηλίας Ηλιού και Μίκης Θεοδωράκης

Την εκδοχή αυτή αναφέρει και ο Κρις Γουντχάουζ στο βιβλίο του «Καραμανλής, ο ανορθωτής της Ελληνικής Δημοκρατίας»:

 

 «…Ο Καραμανλής, άρχισε να παίρνει υπό το δικό του προσωπικό έλεγχο την κρίση στην ένοπλες δυνάμεις. Το Ναυτικό και η Αεροπορία δεν αντιμετώπιζαν σοβαρά προβλήματα, ορισμένα στοιχεία του Στρατού όμως εξακολουθούσαν να συμπεριφέρονται σαν αγύριστα κεφάλια. Στις 11 Αυγούστου ο Καραμανλής προήδρευσε συσκέψεως στην οποίαν μετέσχον ο στρατηγός Γκιζίκης , οι αρχηγοί των Επιτελείων, ο Αβέρωφ και ο στρατηγός Γκίκας και ζήτησε τη διάλυση των στρατιωτικών μονάδων που ήσαν συγκεντρωμένες στην Αττική και γιατί αυτές αποτελούσαν απειλή κατά της κυβερνήσεως, αλλά και διότι ήσαν απαραίτητες στα σύνορα της χώρας. Όταν οι στρατηγοί άρχισαν να προβάλλουν δυσκολίες, βρέθηκαν εμπρός σε έκρηξη καραμανλικής οργής σε όλη της τη δόξα .Ορισμένοι λένε ότι με αυτή την ευκαιρία ακούστηκε για πρώτη φορά από τον ίδιο η φράση: «Καραμανλής ή τανκς». Ο Καραμανλής, όμως την απέδωσε στον μουσικό Μίκη Θεοδωράκη…»

 

Και συνεχίζει ο Γουντχάουζ «εάν οι διαταγές του δεν εξετελούντο εντός 24ώρου, θα καλούσε το Λαό στην πλατεία Συντάγματος και θα χρησιμοποιούσε τη δύναμη της κοινής γνώμης για να υποχρεώσει τους στρατηγούς να υπακούσουν. Κατόπιν κάλεσε τον Γκίκα που σέβονταν όλοι .Ο Γκίκας έπεισε ήρεμα τον Μπονάνο και τον αρχηγό του Επιτελείου Στρατού Γαλατσάνο. Οι διαταγές εκτελέστηκαν κατά γράμμα….»