Στο τραπέζι ξανά τα σενάρια για ρεύμα από πυρηνικές μονάδες σε συνεργασία με γειτονική χώρα - «Ανοικτό μυαλό» από την κυβέρνηση για τους αντιδραστήρες SMRs αλλά και σκεπτικισμός
- Γεωπολιτική
- Εμφανίσεις: 296
Στο τραπέζι ξανά τα σενάρια για ρεύμα από πυρηνικές μονάδες σε συνεργασία με γειτονική χώρα - «Ανοικτό μυαλό» από την κυβέρνηση για τους αντιδραστήρες SMRs αλλά και σκεπτικισμός
Στο τραπέζι ξανά τα σενάρια για ρεύμα από πυρηνικές μονάδες - Οι δηλώσεις του Ν.Τσάφου για συνεργασία με γειτονική χώρα - «Ανοικτό μυαλό» από τη κυβέρνηση για τους αντιδραστήρες SMRs αλλά και σκεπτικισμός
Σταθερά στο μικροσκόπιο της κυβέρνησης βρίσκεται το δυναμικό comeback της πυρηνικής ενέργειας διεθνώς αλλά και στην ευρύτερη περιοχή μας, με το ενδιαφέρον να εστιάζει σε μια ενδεχόμενη συνεργασία με τη Βουλγαρία, και όχι στην ανάπτυξη σύγχρονων μικρών μονάδων, γνωστών ως αντιδραστήρων «τσέπης» SMRs. Στο κεφάλαιο αυτό, η κυβέρνηση παρακολουθεί από κοντά τις εξελίξεις, ωστόσο διατηρεί αρκετές επιφυλάξεις.
Το κυβερνητικό σκεπτικό περιέγραψε για πρώτη φορά δημόσια και αρκετά αναλυτικά, μπροστά σε μια πλειάδα ειδικών από την Ελλάδα και το εξωτερικό, ο ειδικός σύμβουλος του Πρωθυπουργού για θέματα ενέργειας, Νίκος Τσάφος, μιλώντας στην ημερίδα της Αthlos Εnergy «Nuclear Power Prospects for Greece: a strategic Workshop».
Αναφέρθηκε ξανά στα σενάρια συνεργασίας με κάποια γειτονική χώρα, τα οποία μπορεί να μην είναι καινούργια, καθώς είχαν τεθεί για πρώτη φορά στη καρδιά της ενεργειακής κρίσης, λίγο μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, ωστόσο έχει τη σημασία του ότι παραμένουν υπό εξέταση.
Το πρώτο αφορά ένα μακροχρόνιο διμερές συμβόλαιο (PPA), σε ανταγωνιστικές τιμές, προκειμένου να αγοράζουμε μέρος από την πρόσθετη παραγωγή πυρηνικής ενέργειας από μονάδα γειτονικής χώρας. Και το δεύτερο, την απόκτηση από ελληνική ενεργειακή επιχείρηση, μετοχικού ποσοστού σε κάποια μονάδα πυρηνικού σταθμού. Αν και ο κ. Τσάφος δεν κατονόμασε τη Βουλγαρία, είναι προφανώς ότι τα σενάρια αφορούν μια ενδεχόμενη συνεργασία γύρω από τις υπό κατασκευή νέες μονάδες στο σταθμό του Κοζλοντούι.
Εχει τη σημασία του ότι η ημερίδα που διοργάνωσαν οι καθηγητές Στάθης Βλασσόπουλος και Διονύσης Χιώνης, οι οποίοι προωθούν συστηματικά το εγχείρημα της πυρηνικής ενέργειας, είναι η δεύτερη μέσα σε λιγότερο από ένα μήνα για τις προοπτικές της Ελλάδας στη συγκεκριμένη τεχνολογία.
Στην προηγούμενη του Σεπτεμβρίου, με διοργανωτή το Ινστιτούτο Εξωτερικών Υποθέσεων και συμμετοχή επίσης από πλειάδα ειδικών, ο ΓΓ Έρευνας και Καινοτομίας Αν. Γαϊτάνης, είχε μιλήσει ανοικτά για την ανάγκη να εξετάσουμε και στην Ελλάδα την ανάπτυξη των μικρών αρθρωτών αντιδραστήρων SMRs, ανάλογα πάντα με την ωρίμανση της τεχνολογίας. Είναι προφανές ότι η κουβέντα για το ρόλο της χώρας στη πυρηνική ενέργεια επιχειρείται να αρχίσει σταδιακά να ξεφεύγει από τη στενή σφαίρα των εσωτερικών ζυμώσεων σε ένα στενό κύκλο κυβερνητικών στελεχών και επιστημόνων και να μπει σε μια ευρύτερη πιο ανοικτή συζήτηση.
Ανοικτό μυαλό αλλά και σκεπτικισμός
Στο χθεσινό πάντως workshop της Athlos Energy, τόσο από τη τοποθέτηση του κ. Τσάφου, όσο και άλλων ειδικών, αναδείχθηκαν πέρα από τα πλεονεκτήματα της νέας γενιάς αντιδραστήρων και η επιφυλακτικότητα που διέπει όσους παρακολουθούν το αντικείμενο. «Η κυβέρνηση παρακολουθεί με ανοικτό μυαλό τις εξελίξεις, αλλά και με σκεπτικισμό», είπε ο σύμβουλος του Πρωθυπουργού.
Η συγκεκριμένη τεχνολογία δεν έχει ακόμη ωριμάσει, δεν έχει περάσει καν στο 1ο στάδιο της κατασκευής τέτοιων αντιδραστήρων, άρα δεν έχουμε απτά δείγματα παρόμοιων επενδύσεων στην ευρύτερη γειτονιά μας, ώστε να δούμε πως αποτυπώνονται στη πράξη τα μικρότερα κόστη και η μεγαλύτερη ασφάλεια που λέγεται ότι έχει έναντι των αντιδραστήρων της προηγούμενης γενιάς.
Κίνα, Ρωσία και Εμιράτα
«Οταν κοιτάζω τον χάρτη της πυρηνικής ενέργειας ανά τον κόσμο δεν βλέπω μεγάλο αριθμό από success stories. Η Κίνα έχει κάνει πολύ σημαντικά βήματα αλλά εστιάζει στην ανάπτυξη αντιδραστήρων στο εσωτερικό της, η Ρωσία ακολουθεί ένα συγκεκριμένο οδικό χάρτη, αξιοσημείωτα είναι τα βήματα των Εμιράτων στην κατασκευή αντιδραστήρων, ωστόσο κοιτάζοντας την ευρύτερη περιοχή μας δεν βλέπω παρά συμβατικά προγράμματα με κόστη 3 και 4 φορές πάνω από τον αρχικό προυπολογισμό», ήταν το στίγμα που μετέφερε ο κ. Τσάφος.
Σε αυτή τη φάση βρίσκεται σε αδρές γραμμές το θέμα, με την κυβέρνηση να συνεχίζει να ζυγίζει αντιδράσεις, αλλά ταυτόχρονα να αντιλαμβάνεται όλο και περισσότερο πως δεν θα μπορεί να μείνει για καιρό αμέτοχη των εξελίξεων. Η κοινή γνώμη στην Ελλάδα μπορεί να εναντιώνεται στη πυρηνική ενέργεια, ωστόσο την ίδια στιγμή η χώρα περικλείεται απ’ όλο και περισσότερους γείτονες που αναπτύσσουν πυρηνικά προγράμματα. Από το Βορρά (Ρουμανία, Βουλγαρία), τα ανατολικά (Τουρκία), και τα δυτικά μας (Ιταλία), ενώ σκέψεις να ξεκινήσει το δικό της πρόγραμμα κάνει και η Σερβία. Η δήλωση Μητσοτάκη το καλοκαίρι στον Economist ότι η πυρηνική ενέργεια αποτελεί μονόδρομο για το net zero σενάριο προφανώς και είχε σκοπό να πυροδοτήσει μια τέτοια συζήτηση.
Οι μεγάλες ανάγκες εξισορρόπησης του συστήματος
Αλλωστε σε περιβάλλον πράσινης μετάβασης, γίνονται παντού όλο και πιο προφανείς οι μεγάλες ανάγκες εξισορρόπησης των ηλεκτρικών συστημάτων. Η παραγωγή φωτοβολταϊκών και αιολικών δεν είναι σταθερή σε 24ωρη βάση, απουσιάζει από το σύστημα όταν τη χρειάζεται, ενώ μπαταρίες τώρα αναπτύσσονται διεθνώς. Σύμφωνα με όσα είπε ο κ. Τσάφος, η Ελλάδα έχει μια ημερήσια παραγωγή φωτοβολταικών που κυμαίνεται μεταξύ 5 και 50 GWh, και αιολικών ανάμεσα στις 3 και τις 74 GWh, δημιουργώντας μεγάλη δυσκολία στην εξισορρόπηση και ενισχύοντας τη κουβέντα για τη θέση της χώρας στη πυρηνική ενέργεια.
Σε παγκόσμιο ωστόσο επίπεδο, τα κόστη των μονάδων αυτών παραμένουν πολύ υψηλά. Ενας βασικός λόγος είναι ότι ειδικά στη Δύση δεν γίνονται πολλά εργοστάσια, και μόνο με την τυποποίηση θα πέσουν τα κόστη. Η τελευταία μονάδα που έχει γίνει στις ΗΠΑ (Τζόρτζια) πήρε 25 χρόνια για να κατασκευαστεί, ενώ μια ματιά στα στατιστικά του τελευταίου World Nuclear Industry Status Report (https://www.worldnuclearreport.org/IMG/pdf/wnisr2024-v2.pdf), δείχνει ότι ο μέσος χρόνος μιας μονάδας από την έναρξη της κατασκευής μέχρι να συνδεθεί στο δίκτυο κινείται στα 10 χρόνια. Σε ταχύτητα κερδίζουν οι Κινέζοι που έχουν καταφέρει να ρίξουν τους χρόνους ακόμη και στα 7 χρόνια, ενώ τα Εμιράτα κινούνται στα 8 χρόνια, η Ινδία και η Ν.Κορέα στα 10 χρόνια, η Φιλανδία στα 17 και η Σλοβακία έχει φτάσει ακόμη και τα 38 χρόνια (Mochovce-3).
Η Βουλγαρία και οι δυσκολίες
Δρόμο πολύ μπροστά έχει και η συζήτηση για συνεργασία με τη Βουλγαρία, με την ιδέα να πέφτει για πρώτη φορά στο τραπέζι το Φεβρουάριο του 2022, επί υπουργίας Κώστα Σκρέκα, και να αφορά μια από τις δύο υπό κατασκευή μονάδες στον πυρηνικό σταθμό του Κοζλοντούι.
Ένα χρόνο μετά, τον Ιούλιο του 2023, μετά τη συνάντηση που είχαν ο Κυρ. Μητσοτάκης με τον τότε Βούλγαρο πρωθυπουργό Νικολάι Ντένκοφ, ο τελευταίος είχε αποκαλύψει ότι η ελληνική κυβέρνηση ενδιαφέρεται να επενδύσει στους νέους αντιδραστήρες.
Στην ουσία, η άσκηση ήταν (και είναι) κατά πόσο μια ποσότητα π.χ. 500 MW που θα έρχεται σταθερά, και σε καθημερινή βάση από τις διασυνδέσεις με το Βορρά, βοηθά να μειωθεί το συνολικό κόστος εξισορρόπησης του συστήματος. Συζητήσεις προς αυτή τη κατεύθυνση με τη Βουλγαρία συνεχίζουν να γίνονται, ενδιαφέρον από τη γείτονα που θέλει να εξασφαλίσει μακροχρόνια συμβόλαια με αγοραστές λέγεται ότι υπάρχει, και κάποια στιγμή η κουβέντα θα προσλάβει και πιο επίσημες διαστάσεις. Ούτως ή άλλως, η Ελλάδα εισάγει μεγάλες ποσότητες από τη γείτονα, το 2023 έφτασαν τις 4,15 TWh ηλεκτρικής ενέργειας, μέρος της οποίας παράγεται από το σταθμό του Κοζλοντούι.
Ενα θέμα βέβαια είναι μέσω ποιας διαδρομής θα γίνουν όλα τα παραπάνω. Στο πλαίσιο των συζευγμένων αγορών που προβλέπει η ευρωπαική νομοθεσία (Market Coupling), οι δύο γραμμές μεταξύ Ελλάδας- Βουλγαρίας συνολικού capacity περίπου 1.100 ΜW, χρησιμοποιούνται για το διασυνοριακό εμπόριο. Δεν μπορεί μια χώρα να «κλειδώσει» π.χ το 40% (500 ΜW) της χωρητικότητας μιας διασύνδεσης, καθώς αυτό θα υπονόμευε την ελευθερία των συναλλαγών. Αλλά προφανώς η συζήτηση δεν έχει ακόμη φτάσει εκεί.
Σχόλια υποστηρίζονται από CComment