Φιάσκο των νεοσυντηρητικών για την Ουκρανία

Εχουμε εισέλθει στο τελικό στάδιο ενός 30ετούς νεοσυντηρητικού φιάσκου των ΗΠΑ στην Ουκρανία. Το σχέδιο των νεοσυντηρητικών για την περικύκλωση της Ρωσίας στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας από το ΝΑΤΟ απέτυχε. Οι αποφάσεις που θα πάρουν τώρα οι ΗΠΑ και η Ρωσία θα είναι τεράστιας σημασίας για την ειρήνη, την ασφάλεια και την ευημερία ολόκληρου του κόσμου.

Τέσσερα ήταν τα γεγονότα που γκρέμισαν τις ελπίδες των νεοσυντηρητικών για διεύρυνση του ΝΑΤΟ προς ανατολάς – προς Ουκρανία, Γεωργία και πιο πέρα.

Το πρώτο είναι προφανές. Η Ουκρανία έχει καταστραφεί στο πεδίο της μάχης, με τραγικές και τρομακτικές απώλειες. Η Ρωσία κερδίζει τον πόλεμο φθοράς, κάτι που ήταν αναμενόμενο από την αρχή, αλλά που οι νεοσυντηρητικοί και τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης αρνούνται μέχρι σήμερα.

Το δεύτερο είναι η φθίνουσα υποστήριξη της Ευρώπης στη στρατηγική των Αμερικανών νεοσυντηρητικών. Η Πολωνία δεν συνομιλεί πλέον με την Ουκρανία. Η Ουγγαρία αντιτίθεται εδώ και καιρό στους νεοσυντηρητικούς. Η Σλοβακία εξέλεξε αντι-νεοσυντηρητική κυβέρνηση. Οι ηγέτες της Ε.Ε. (Μακρόν, Μελόνι, Σάντσεθ, Σολτς, Σούνακ και άλλοι) συγκεντρώνουν ποσοστά αποδοκιμασίας πολύ υψηλότερα από ό,τι αποδοχής.

Το τρίτο είναι η περικοπή της οικονομικής στήριξης των ΗΠΑ προς την Ουκρανία. Η βάση του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, αρκετοί υποψήφιοι πρόεδροι των Ρεπουμπλικανών και ένας αυξανόμενος αριθμός Ρεπουμπλικανών μελών του Κογκρέσου αντιτίθενται σε περαιτέρω δαπάνες για την Ουκρανία.

Το τέταρτο –και πιεστικό από ουκρανικής σκοπιάς– είναι μια πιθανή ρωσική επίθεση. Η Ουκρανία έχει εκατοντάδες χιλιάδες απώλειες και έχει εξαντλήσει πυροβολικό, αεράμυνα, άρματα μάχης και άλλα βαρέα όπλα. Είναι πιθανό η Ρωσία να προχωρήσει σε μαζική επίθεση.

Η Ουκρανία κινδυνεύει με οικονομική, δημογραφική και στρατιωτική κατάρρευση. Τι πρέπει να κάνει η κυβέρνηση των ΗΠΑ για να αντιμετωπίσει αυτή την πιθανή καταστροφή;

Πρέπει επειγόντως να αλλάξει πορεία. Η Βρετανία συνιστά στις ΗΠΑ κλιμάκωση, καθώς εμμένει σε αυτοκρατορικές ονειροπολήσεις του 19ου αιώνα. Οι Αμερικανοί νεοσυντηρητικοί εμμένουν σε αυτοκρατορική αλαζονεία. Πρέπει να επικρατήσουν επειγόντως ψυχραιμότερες αντιλήψεις.

Ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν θα πρέπει να ενημερώσει τον πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν ότι οι ΗΠΑ θα τερματίσουν τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ προς ανατολάς, αν καταλήξουν αμφότερες σε νέα συμφωνία για τις ρυθμίσεις ασφαλείας. Ο Μπάιντεν θα πρέπει να συμφωνήσει να διαπραγματευθεί μια ρύθμιση ασφαλείας αντίστοιχη, αν και όχι σε όλες τις λεπτομέρειές της, με τις προτάσεις του προέδρου Πούτιν της 17ης Δεκεμβρίου 2021. Ηταν ανόητη η άρνηση του Μπάιντεν να διαπραγματευθεί με τον Πούτιν τον Δεκέμβριο του 2021. Τώρα ήρθε η ώρα να το κάνει.

Το Κίεβο κινδυνεύει με οικονομική, δημογραφική και στρατιωτική κατάρρευση. Τι πρέπει να κάνει η κυβέρνηση των ΗΠΑ; Να αλλάξει επειγόντως πορεία.

Υπάρχουν τέσσερα βασικά στοιχεία για να επιτευχθεί συμφωνία. Πρώτον, σ’ αυτό το πλαίσιο ο Μπάιντεν θα πρέπει να συμφωνήσει στη μη διεύρυνση του ΝΑΤΟ προς ανατολάς, αλλά και στη μη αναίρεση της προηγούμενης διεύρυνσης. Το ΝΑΤΟ δεν θα ανεχθεί ρωσικές επεμβάσεις στα υφιστάμενα κράτη της Συμμαχίας.

Δεύτερον, η νέα συμφωνία θα πρέπει να καλύπτει τους πυρηνικούς εξοπλισμούς. Η μονομερής αποχώρηση των ΗΠΑ από τη Συνθήκη κατά των βαλλιστικών πυραύλων το 2002, η τοποθέτηση πυραύλων Aegis στην Πολωνία και τη Ρουμανία, η μονομερής αποχώρηση των ΗΠΑ από τη Συνθήκη για τις Ενδιάμεσες Πυρηνικές Δυνάμεις (INF) το 2019 και η αναστολή της Συνθήκης New Start από τη Ρωσία το 2023 έχουν προκαλέσει σοβαρές εντάσεις.

Τρίτον, η Ρωσία και η Ουκρανία θα πρέπει να συμφωνήσουν σε νέα σύνορα, με τη συντριπτικά εθνοτική ρωσική Κριμαία και τις έντονα εθνοτικές ρωσικές περιοχές της ανατολικής Ουκρανίας να παραμένουν κομμάτι της Ρωσίας. Οι αλλαγές των συνόρων θα συνοδευθούν από εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία, που θα υποστηριχθούν ομόφωνα από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και κράτη όπως η Γερμανία, η Τουρκία και η Ινδία.

Τέταρτον, οι ΗΠΑ, η Ρωσία και η Ε.Ε. θα αποκαταστήσουν τις εμπορικές, οικονομικές, πολιτιστικές και τουριστικές σχέσεις τους. Ηρθε η ώρα να ακούσουμε και πάλι Ραχμάνινοφ και Τσαϊκόφσκι στις αίθουσες συναυλιών των ΗΠΑ και της Ευρώπης.

Εάν στη συνέχεια η Ρωσία, η Ουκρανία ή οι ΗΠΑ παραβιάσουν τη νέα συμφωνία, αυτό θα αποτελέσει πρόκληση για τον υπόλοιπο κόσμο. Οπως είχε πει ο JFK, «ακόμη και τα πιο εχθρικά έθνη μπορούν να αποδεχθούν και να τηρήσουν εκείνες τις συμβατικές υποχρεώσεις και μόνο εκείνες που είναι προς το δικό τους συμφέρον».

Οι νεοσυντηρητικοί φέρουν μεγάλη ευθύνη για την υπονόμευση των συνόρων της Ουκρανίας το 1991. Η Ρωσία δεν διεκδίκησε την Κριμαία παρά μόνο μετά την υποστηριζόμενη από τις ΗΠΑ ανατροπή του προέδρου της Ουκρανίας Βίκτορ Γιανουκόβιτς το 2014. Και δεν προσάρτησε το Ντονμπάς μετά το 2014, παρά κάλεσε την Ουκρανία να τιμήσει τη συμφωνία Μινσκ ΙΙ, που υποστηρίχθηκε από τον ΟΗΕ και υποσχόταν αυτονομία στο Ντονμπάς. Οι νεοσυντηρητικοί προτίμησαν να εξοπλίσουν την Ουκρανία για να ανακαταλάβει με τη βία το Ντονμπάς, αντί να του παραχωρήσουν αυτονομία.

Το «κλειδί» για μακροπρόθεσμη ειρήνη στην Ευρώπη είναι η συλλογική ασφάλεια, όπως απαιτεί ο Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ). Σύμφωνα με τις συμφωνίες του ΟΑΣΕ, τα κράτη-μέλη του «δεν θα ενισχύουν την ασφάλειά τους εις βάρος της ασφάλειας άλλων κρατών».

Ο κ. Τζέφρι Ντ. Σακς είναι καθηγητής και διευθυντής του Κέντρου Αειφόρου Ανάπτυξης στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια και πρόεδρος του Δικτύου Λύσεων Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (www.jeffsachs.org).

https://www.kathimerini.gr/opinion/562696207/fiasko-ton-neosyntiritikon-gia-tin-oykrania/