∆ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΦΡΑΓΜΑΤΟΣ ΠΕΡ∆ΙΚΚΑ ∆ΗΜΟΥ ΠΤΟΛΕΜΑΪ∆ΑΣ (2005) - ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΑΡΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ - ΠΡΟΤΑΣΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ

Φράγμα Περδίκκα Εορδαίας: Ένας ανεκμετάλλευτος γίγας – Μια εγκαταλειμμένη πλουτοπαραγωγική πηγή τεραστίου μεγέθους.

Η ανάλυση πηγαίνει στις αρχές του 2000, όπως όμως όλα τα έωλα σχέδια και αυτό εγκαταλείφτηκε στην τύχη του.

Για όλα φταίνε οι άλλοι, θα έρθουν και οι άλλοι και θα πουν το ίδιο.

Μήπως μας δώσει αυτό το φράγμα ένα μέρος της ενέργειας που χρειάζεται η ΔΕΤΗΠ, όπως αρχικά σχεδιάστηκε;

Ματαιότης ματαιοτήτων τα πάντα ματαιότης

∆ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΦΡΑΓΜΑΤΟΣ ΠΕΡ∆ΙΚΚΑ ∆ΗΜΟΥ ΠΤΟΛΕΜΑΪ∆ΑΣ (2005) - ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΑΡΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ

Στο δημοτικό διαμέρισμα Περδίκκα - Δήμου Πτολεμαΐδας προ 40 ετών περίπου κατασκευάστηκε Φράγμα, το οποίο λειτουργεί σήμερα υπό την εποπτεία του ΥΠΕΘΟ.

Ο Δήμος Πτολεμαΐδας ενδιαφέρεται να αναλάβει την ολοκληρωμένη διαχείριση του Φράγματος Περδίκκα, με σκοπό να αξιοποιήσει τις αρδευτικές και ενεργειακές δυνατότητες του υδατοταμιευτήρα και να αποδοθεί στην πόλη ένας χώρος που θα συγκεντρώσει δραστηριότητες άθλησης και αναψυχής. Εφόσον διευθετηθεί το ιδιοκτησιακό καθεστώς και παρασχεθεί η απαιτούμενη νομιμοποίηση παρεμβάσεων οι ενέργειες και δράσεις αξιοποίησης που θα αναπτυχθούν από τον Δήμο περιλαμβάνουν ενδεικτικά τα εξής: ΕΞΥΓΙΑΝΣΗ ΠΥΘΜΕΝΑ: διερεύνηση δυνατοτήτων χρήσης της τέφρας που απορρίπτουν οι ΑΗΣ/ΔΕΗ της περιοχής και εφαρμογή ΑΝΑΔΑΣΩΣΕΙΣ - ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ ΤΟΠΙΟΥ : υλοποίηση ήπιων παρεμβάσεων και εγκαταστάσεων άθλησης - αναψυχής ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΑΡΔΕΥΣΗΣ : διερεύνηση δυνατοτήτων και εκμετάλλευση για την ενίσχυση της αγροτικής οικονομίας με αρδευτικά έργα

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ: τεχνικοοικονομική τεκμηρίωση κατασκευής μικρού υδροηλεκτρικού σταθμού κλπ. ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΘΛΗΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ : ανάπτυξη προπονητηρίων και συστηματική διοργάνωση αθλητικών γεγονότων ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΑΝΑΨΥΧΗΣ : προσπελασιμότητα και ασφαλής πρόσβαση όλων των πολιτών. Η διαχείριση του χώρου μπορεί να περιλαμβάνει πλήν του Δήμου Πτολεμαΐδας, κατόπιν ειδικών συμπράξεων, συμφωνιών και προγραμματικών συμβάσεων, ιδιωτικούς φορείς ή ενδιαφερομένους δημόσιους και δημοτικούς οργανισμούς και οργανώσεις μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα (αθλητικές, περιβαλλοντικές κλπ) που δραστηριοποιούνται στην περιοχή, όπως:

Ο Αθλητικός Σύλλογος Δόξα Περδίκκα, ο Κυνηγετικός Σύλλογος Πτολεμαΐδας κλπ. Δημοτικές επιχειρήσεις και οργανισμοί Δήμου Πτολεμαΐδας, όπως οι Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης-Αποχέτευσης, Τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδας, Αθλητισμού , Δημοτική Επιχείρηση Πολιτισμού και Κοινωνικής πολιτικής κλπ. Ιδιωτικές επιχειρήσεις άθλησης, αναψυχής, ενεργειακής αξιοποίησης κλπ. Διαδημοτικοί φορείς (ΤΕΔΚ), τομέας γεωργικών εκμεταλλεύσεων Νομαρχιακής και Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης κλπ. Στα πλαίσια αυτών των επιδιώξεων ο Δήμος Πτολεμαΐδας διερεύνησε τα δεδομένα και προέβη στην σύνταξη της παρούσας πρότασης για την μεταβίβαση του Φράγματος που είναι εγκατεστημένο στην Κοινότητα Περδίκκα από το Υπ.Εθ.Ο. στην ιδιοκτησία και διαχείριση του Δήμου, με σκοπό την βιωσιμότητα και την αξιοποίησή του από το σύνολο των πολιτών και φορέων του διευρυμένου Δήμου.

ΤΟ ∆ΗΜΟΤΙΚΟ ∆ΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΠΕΡ∆ΙΚΚΑ ΕΟΡ∆ΑΙΑΣ

 H κοινότητα Περδίκκα Εορδαίας, με 1854 κατοίκους (απογρ.2001) αποτελεί μια από τις πολυπληθέστερες και πλέον δραστήριες κοινότητες της Επαρχίας Εορδαίας. Το Δημοτικό διαμέρισμα Περδίκκα διοικητικά ανήκει στον διευρυμένο Δήμο Πτολεμαΐδας. Οι κάτοικοι απασχολούνται κυρίως στην βιομηχανία, ως εργατοϋπάλληλοι της ΔΕΗ και με το εμπόριο και την γεωργία. Ο Περδίκκας διαθέτει σημαντικές υποδομές εκπαίδευσης (Νηπιοτροφείο, Νηπιαγωγείο, Δημοτικό , Γυμνάσιο) , δημόσιες εξυπηρετήσεις (παράρτημα ΕΛΤΑ, ΚΑΠΗ κλπ.) και σημαντικές αθλητικές υποδομές , γηπεδικές εγκαταστάσεις και δράσεις ( Σύλλογος Δόξα Περδίκκα ιδρυθείς το 1962, Πανελλήνια αθλητική και πολιτιστική διοργάνωση Περδίκκεια, Πανελλήνιοι κωπηλατικοί αγώνες κλπ.)

ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ∆ΗΜΟΥ ΠΤΟΛΕΜΑΪ∆ΑΣ

εν σχέσει &ρος τα δηµοτικά διαµερίσµατα Το διαφορετικό επίπεδο ανάπτυξης και οργάνωσης που υπήρχε μεταξύ των δύο διοικητικών οντοτήτων (δήμος - κοινότητες), στον διευρυμένο δήμο μεταφράζεται σε “εσωτερικές ανισότητες”. Η εξάλειψη των ανισοτήτων στα πλαίσια της ισόρροπης ανάπτυξης του Δήμου ως συνόλου, με βάση την αρχή της συμπληρωματικότητας των υποδομών και της ίσης μεταχείρισης των πολιτών, διασφαλίζει υγιή διαχείριση, ανάπτυξη και βιωσιμότητα και στα δύο συστήματα. Ταυτόχρονα η συνετή διαχείριση του αστικού περιβάλλοντος έχει απόλυτη σημασία, ιδιαίτερα σε περιοχές που σημειώνουν υψηλούς δείκτες περιβαλλοντικής επιβάρυνσης όπως η επαρχία Εορδαίας. Πρόθεση του διευρυμένου Δήμου Πτολεμαΐδας είναι η ανάπτυξη σύγχρονων αστικών και περιαστικών υποδομών και η αξιοποίηση των περιοχών φυσικού κάλλους και των υποδομών των πέριξ κοινοτήτων, ώστε να αποτελέσουν ενιαίο σύνολο, οργανικά ενταγμένο στις λειτουργίες και ανάγκες του ενιαίου Δήμου.

ΤΟ ΦΡΑΓΜΑ ΠΕΡ∆ΙΚΚΑ ∆ΗΜΟΥ ΠΤΟΛΕΜΑΪ∆ΑΣ Α. ΙΣΤΟΡΙΚΟ - ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

Για τις ανάγκες ύδρευσης – υδροληψίας των βιομηχανιών της περιοχής Πτολεμαΐδας, κατα τα έτη 1961-1963 κατασκευάστηκε υδατοταμιευτήρας επί της κοίτης του χειμάρρου Περδίκκα, στην περιοχή των λόφων δυτικά της κοινότητας Περδίκκα Εορδαίας, με τα εξής ειδικότερα χαρακτηριστικά : Είδος – στοιχεία Φράγματος : χωμάτινο φράγμα ύψους 27,50 μ. και μήκους στέψεως 350 μ. Συνολική Χωρητικότητα ταμιευτήρα : 10.000.000 μ3 , Συνολική επιφάνεια ταμιευτήρα : 1.175.000 μ2 , Αγωγός μεταφοράς νερού διαμέτρου 800 χλστ. , μήκους 9 χιλιομέτρων Ανώτερη επιτρεπομένη στάθμη : Υψόμετρο 617,20 ( Στάθμη ασφαλείας πυθμένα έναντι διαρροών : 603,50 ) Παροχή 7-10 μ3 /sec αναλόγως των βροχοπτώσεων , μήνες Νοε.- Φεβρ. Μέγιστη παροχή 37 μ3 /sec (υπερχείλιση) Ελάχιστη παροχή Ιουν-Σεπτ. (άρδευση)

Κατά την δοκιμαστική πλήρωση του υδατοταμιευτήρα σημειώθηκαν διαρροές από τον φυσικό πυθμένα λόγω καταπτώσεων, που συνεχίζονται μέχρι σήμερα και φθάνουν τα 432.000 μ3/24ωρο σε περιόδους μέγιστης πλήρωσης. Αποτέλεσμα αυτής της αστοχίας ήταν η εγκατάλειψη του αρχικού σκοπού και η ύδρευση των βιομηχανιών της περιοχής μέσω φρεάτων γεωτρήσεων και κατασκευής άλλων ταμιευτήρων. Με σειρά διοικητικών ενεργειών προς τους Γερμανούς κατασκευαστές του έργου (εταιρεία Κοcks) και διευθετήσεων μεταξύ των αρμοδίων φορέων της Ελληνικής και Γερμανικής πλευράς, επιδιώχθηκε η αποκατάσταση της καλής λειτουργίας, η οποία όμως δεν επιτεύχθηκε και οι οικονομικές διεκδικήσεις παραμένουν μέχρι σήμερα. Εν τω μεταξύ η διαχείριση, παρακολούθηση και ασφάλεια του Φράγματος ανατέθηκε διαχρονικά σε διαφόρους φορείς και σήμερα τελεί υπό την εποπτεία του Υπ.Εθ.Ο.

Β. ΠΑΡΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

Παρά την πλημμελή κατασκευή και την μη λειτουργία του για τον αρχικό σκοπό, το Φράγμα κατά την τεσσαρακονταετή λειτουργία του άλλαξε την τοπογραφία της εγγύς περιοχής και δημιούργησε συνθήκες υδροβιότοπου με την ανάπτυξη χλωρίδας και πανίδας όμοιας με αυτήν των πέριξ λιμναίων περιοχών (Χειμαδίτιδα, Ζάζαρη, Βεγορίτιδα, λίμνη Πετρών κλπ.).

Την τελευταία δεκαετία η γειτνίασή του με την περιοχή εξορύξεων του Λιγνιτικού πεδίου Αμυνταίου δημιούργησε μεν περιβαλλοντική διαταραχή κατάντι των βορείων πρανών , αλλά έδωσε την ευκαιρία να υποστηριχθούν από την ΔΕΗ υποδομές και παρεμβάσεις που έγιναν και συνεχίζουν να γίνονται με πρωτοβουλία του Προϊσταμένου του Φράγματος κ.Π.Χονδροματίδη και φορέων της κοινότητας Περδίκκα και στη συνέχεια του Δήμου Πτολεμαΐδας. Έτσι πραγματοποιήθηκαν ευρείες αναδασώσεις και διαμορφώσεις του τοπίου , ανακατασκευή του οικίσκου φύλαξης, κατασκευή παρεκκλησίου , κατασκευή οδών προσπέλασης και περιφερειακή οδοποιία με προστατευτικά στηθαία, διαμορφώσεις παράκτιων ζωνών ψαρέματος και γενικά δημιουργία συνθηκών πρόσβασης των κατοίκων στην τεχνητή λίμνη για άθληση και αναψυχή. Ο εμπλουτισμός της λίμνης με γόνο γριβαδιού και η παρουσία πτηνών παρέχει την δυνατότητα αλίευσης και κυνηγιού.

Σημαντική είναι η αξιοποίηση της τεχνητής λίμνης από τον ιστορικό αθλητικό σύλλογο ‘’ΔΟΞΑ’’ Περδίκκα, που αριθμεί 43 έτη ζωής (1962), ο οποίος στα πλαίσια της Αθλητικής διοργάνωσης των Περδικκείων πραγματοποιεί με εξαιρετική επιτυχία κωπηλατικούς αγώνες με μεγάλη συμμετοχή αθλητικών συλλόγων.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ - ∆ΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ

Η χρησιμότητα του Φράγματος Περδίκκα ως προς το υδάτινο δυναμικό του και τον χώρο που το περιβάλλει, είναι αυτονόητη για τον Δήμο Πτολεμαΐδας. Η εγγύτητά του με το πολεοδομικό συγκρότημα της Πτολεμαΐδας και των πέριξ αυτού οικισμών εργατικών κατοικιών, καθώς και με τα λοιπά δημοτικά διαμερίσματα και η εύκολη πρόσβαση των πολιτών, παρέχει δυνατότητες δημιουργίας υποδομών για την ανάπτυξη κοινωνικών δραστηριοτήτων και την απόδοση του χώρου στους πολίτες του διευρυμένου Δήμου Πτολεμαΐδας. Ο Δήμος προτίθεται να αναλάβει σειρά πρωτοβουλιών στην κατεύθυνση αυτή , εφόσον με την διευθέτηση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος και των οικονομικών εκκρεμοτήτων του παρασχεθεί η απαιτούμενη νομιμοποίηση παρεμβάσεων. Στόχος της Δημοτικής αρχής είναι να αποδοθεί στην πόλη ένας νέος χώρος, που θα συγκεντρώσει αριθμό δραστηριοτήτων ώστε να εξυπηρετήσει τις διαρκώς αυξανόμενες πιέσεις της πόλης και τις ανάγκες των πολιτών. Οι δράσεις που θα αναπτυχθούν ενδεικτικά περιλαμβάνουν τα εξής:

• • • • • • • ∆ΙΕΡΥΝΗΣΗ ∆ΥΝΑΤΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΜΕΤΡΩΝ ΕΞΥΓΕΙΑΝΣΗΣ ΠΥΘΜΕΝΑ
• Σύμφωνα με πρόσφατες διερευνήσεις πιθανολογείται η δυνατότητα εξυγίανσης του πυθμένα του φράγματος με την χρήση της τέφρας που απορρίπτουν οι ΑΗΣ/ΔΕΗ της περιοχής και δή ο εγγύς σταθμός Αμυνταίου-Φιλώτα για την επίστρωση – επούλωση των ρηγμάτων του. Η δυνατότητα αυτή θα επιδιωχθεί να τεκμηριωθεί και εφόσον κριθεί τεχνικά επαρκής, θα υλοποιηθεί το έργο εξυγίανσης, κατά απόλυτη προτεραιότητα, ώστε να διασφαλιστεί η πλήρης εκμετάλλευση της δυναμικότητας του φράγματος.
  • • • • • • • • • ΑΝΑ∆ΑΣΩΣΕΙΣ - ∆ΙΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ ΤΟΠΙΟΥ
• Η ανάπτυξη συμπληρωματικών, συστηματικών αναδασώσεων και διαμορφώσεων του τοπίου και των παράκτιων ζωνών ψαρέματος – περιπάτου - άθλησης και η υλοποίηση ήπιων παρεμβάσεων θα επιδιωχθούν άμεσα, υπό την εποπτεία και με διάθεση προσωπικού του Δήμου αλλά και με συστηματοποίηση των συνεργασιών με τις εγγύς εγκατεστημένες υπηρεσίες της ΔΕΗ (ορυχεία – ΑΗΣ- τμήματα αποκατάστασης περιβάλλοντος) . III. ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΑΡ∆ΕΥΣΗΣ Η καταγραφή των δυνατοτήτων και ο προγραμματισμός εκμετάλλευσης των υδάτων της ευρύτερης περιοχής κατά την θερινή περίοδο και η εγκατάσταση αρδευτικών συστημάτων θα προσφέρουν στους αγρότες της περιοχής νέες δυνατότητες παραγωγικής εκμετάλλευσης των κτημάτων τους.
  • • • • • • • • • • • ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ
• Πλέον των προφανών δυνατοτήτων οι τεχνολογικές εξελίξεις των τελευταίων ετών διανοίγουν μια νέα αξιοσημείωτη προοπτική: από την Δημοτική Επιχείρηση Τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδας που αποτελεί τον ενεργειακό φορέα που δραστηριοποιείται στον δήμο Πτολεμαΐδας, διερευνάται η ενεργειακή αξιοποίηση του υδάτινου δυναμικού του φράγματος, λόγω του μεγάλου όγκου νερού και της φυσικής υψομετρικής διαφοράς του από τον οικισμό για την δημιουργία μικρού υδροηλεκτρικού σταθμού με βάση τα νέα δεδομένα στον ενεργειακό τομέα και ειδικότερα στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Η δράση αυτή θεωρείται κατ’ αρχήν οικονομοτεχνικά εφικτή και ενεργειακά ωφέλιμη και βιώσιμη εκμετάλλευση, η οποία προωθείται με έμφαση από δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς στην χώρα μας και στο σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. (ΒΛ.ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ)
•  
  • • • • • • ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΘΛΗΤΙΚΩΝ ∆ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ & ∆ΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΥΠΟ∆ΟΜΩΝ ΑΝΑΨΥΧΗΣ
• Η εμπειρία λειτουργίας του Φράγματος και της ευρύτερης περιοχής του ως χώρου άθλησης, παρέχει την βάση περαιτέρω ανάπτυξης και συστηματικής διοργάνωσης αθλητικών γεγονότων αλλά και προπονητικών δραστηριοτήτων, με σκοπό την αποσυμφόρηση των εγκαταστάσεων της πόλης και την καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών. Παράλληλα η δημιουργία εγκαταστάσεων αναψυχής- περιπάτου λόγω και της ιδιαίτερης περιβαλλοντικής επιβάρυνσης και της έντονης αστικοποίησης της πόλης της Πτολεμαϊδας κρίνεται απαραίτητη, ώστε οι πολίτες να αποκτήσουν πρόσβαση και δυνατότητα χρήσης του χώρου.
•  
  • • • • • • • ΣΤΟΙΧΕΙΑ ∆ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ - ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ
• Το ιδιοκτησιακό καθεστώς του Φράγματος Περδίκα, το οποίο παραμένει υπό την εποπτεία και διαχείριση του ΥΠΕΘΟ, παρεμποδίζει τον Δήμο και τους ενδιαφερομένους φορείς από την εκμετάλλευση όλων των δυνατοτήτων , την συστηματική άσκηση δραστηριοτήτων και την υλοποίηση μονιμότερων εγκαταστάσεων και έργων υποδομής. Έτσι η πλήρης παραχώρησή του Φράγματος στο Δήμο Πτολεμαΐδας αποτελεί προϋπόθεση οποιασδήποτε ενέργειας αξιοποίησής του. Στόχος της Δημοτικής αρχής είναι να αποδοθεί στην πόλη και την περιοχή ένας νέος χώρος άθλησης και αναψυχής, που θα συγκεντρώσει μεγάλο αριθμό δραστηριοτήτων και θα εξυπηρετεί τις ανάγκες των πολιτών. Η διαχείριση του χώρου μπορεί να περιλαμβάνει πλήν του Δήμου Πτολεμαΐδας και κατόπιν ειδικών συμπράξεων και συμφωνιών τις ενδιαφερόμενες δημοτικές επιχειρήσεις και οργανισμούς, ιδιωτικούς φορείς ή ενδιαφερομένους οργανισμούς ομόρων δήμων καθώς και οργανώσεις μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα (αθλητικές, περιβαλλοντικές, διαδημοτικές κλπ). Οι ειδικοί όροι και συμφωνίες μεταξύ των ενδιαφερομένων μερών και η οικονομική και περιβαλλοντική διαχείριση του χώρου, καθώς και η εκτέλεση έργων, εγκαταστάσεων και δραστηριοτήτων θα τελεί υπό την έγκριση και εποπτεία των οργάνων του Δήμου ή και του φορέα διαχείρισης , εφόσον
• απαιτηθεί η σύστασή του. Με την υλοποίηση αυτού του σχεδίου είναι εμφανές ότι θα αποδοθεί στην πόλη, στους πολίτες και στους φορείς και οργανισμούς της Πτολεμαΐδας ένας σύγχρονος και άριστα οργανωμένος χώρος πολλαπλών εξυπηρετήσεων, ένα σύστημα ολοκληρωμένης διαχείρισης περιαστικού χώρου, που θα αποτελέσει σημαντική διέξοδο για τους κατοίκους αλλά και πρότυπο για παρόμοιες εφαρμογές. Ενδεικτικά η διάταξη των ενεργειών αξιοποίησης του Φράγματοςέχει ως εξής:
• 
• https://tpt.gr/wp-content/uploads/2022/03/187_2-fragma_perdikka_-t_ekuesh.pdf