Κωτίδης Νικόλαος: Το πορτραίτο της Αντάρτισσας ΣΟΦΙΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΟΥ
- Ιστορία της Πόλεως
- Εμφανίσεις: 539
ΕΝΑ ΜΙΚΡΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΑΡΤΙΣΣΑ ΣΟΦΙΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΟΥ
11-12-2022
Σήμερα όλως τυχαία βρήκα ένα κείμενο από το βιβλίο του Τάκη Κωστόπουλου (Τάκης Κωστόπουλος, Με τους αντάρτες στη Δυτική Μακεδονία: Αναμνήσεις από Κατοχή, Εμφύλιο, Τασκένδη, Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας, Μαρτυρίες VII, Βιβλιόραμα-Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς, 2006)
Νομίζω ότι είναι φρόνιμο να βάζουμε λιθαράκι - λιθαράκι και να κτίζουμε την ιστορία του τόπου μας και κυρίως των ανθρώπων του. Η μικρή ιστορία αφορά την κ. Σοφία Κωνσταντινίδου από την Πτολεμαΐδα.
Αναδημοσιεύω το κείμενο που βρήκα....
Την επομένη ανασυγκρότησα το λόχο με εφέδρους από έμπεδα και νοσοκομεία. Μεταξύ των νέων μαχητών ήταν και μια ηρωική μορφή, η διμοιρίτισσα ανθ/γός Σοφία Κωνσταντινίδου από την Πτολεμαΐδα. Διοικητής του ανασυγκροτημένου λόχου τοποθετήθηκε ένας τιμωρημένος δ/τής τάγματος ο οποίος ανέλαβε πρωτοβουλίες για να ξαναχτυπήσουμε το Μπίκοβικ. Έτσι πρότεινε να κάνει ανιχνεύσεις γύρω από τα υψώματα Δόντι και Δοντάκι για να διαπιστώσουμε πώς και από ποια μεριά θα επιτεθούμε.
Πήρε μαζί του 2 διμοιρίτες – η μια ήταν η Κωνσταντινίδου – 3 ομαδάρχες και 5 μαχητές κι ένα βράδυ έφυγε για ανίχνευση. Εγώ, ως πολιτικός επίτροπος του λόχου, όλη νύχτα βρισκόμουν στο παρατηρητήριο απέναντι από το χωριό Χαλάρα, στους πρόποδες του Μπίκοβικ. Οι ανιχνευτές σε απόσταση 100 μέτρων από το συρματόπλεγμα άφησαν τα παπούτσια τους και πλησίασαν τα συρματοπλέγματα χωρίς να γίνουν αντιληπτοί.
Στην επιστροφή κατά το χάραμα, όταν φόρεσαν τις αρβύλες και ξεκίνησαν, κάποιος πάτησε μια νάρκη. Αποτέλεσμα 1 νεκρός και 3 τραυματίες, μεταξύ αυτών και η Σοφία Κωνσταντινίδου με τραύματα στα μάτια και ένας διμοιρίτης με σοβαρά τραύματα που αναγκάστηκαν να τον αφήσουν στη Χαλάρα.
Αυτόν τον σκότωσαν οι στρατιώτες εν ψυχρώ.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ
1. Η Σοφία μεταφέρθηκε στην Αλβανία και από κει στην Ουγγαρία. Το ένα μάτι της το αφαίρεσαν, το άλλο έμεινε τυφλό με πολλές ελπίδες αποκατάστασης. Το 1950, όταν έφτασε στην Τασκένδη, την είδε ο μεγάλος Ρώσος οφθαλμίατρος Φιλάτωφ και υποσχέθηκε να τη γιατρέψει, αλλά για κακή της τύχη ο Φιλάτωφ σε λίγο απεβίωσε και η Σοφία έμεινε τελείως τυφλή στα 23 της χρόνια. Στην Τασκένδη την παντρεύτηκε από οίκτο ο φίλος μου και πατριώτης δικηγόρος, Γιάννης Σπάλας από την Καστοριά. Μείναμε πολλά χρόνια στο ίδιο σπίτι.
Αργότερα έμαθε να διαβάζει με τη μέθοδο των τυφλών. Εγγράφηκε στη Φιλοσοφική Σχολή και μόνο με την παρακολούθηση των διαλέξεων και φυσικά με τη βοήθεια του άνδρα της έμαθε τη μέθοδο ανάγνωσης των τυφλών και σε 5 χρόνια τελείωσε με άριστα το πανεπιστήμιο. Από το 1960 έζησε στη Μόσχα, επαναπατρίστηκε το 1976 στην Πτολεμαΐδα και εδώ και 10 χρόνια ζει στην Αθήνα.
Η φωτογραφία είναι από τα αρχεία της σύγχρονης κοινωνικής ιστορίας και είναι επίσης άγνωστα τα στοιχεία της γυναίκας.
Δευτέρα 19 Δεκεμβρίου 2011
http://ellinikosemfilios.blogspot.com/.../blog-post_19.html
Αναζητώντας την ιστορία της Πτολεμαΐδας και των ανθρώπων της.
11-12-2022
Ν.Χ.Κ.
12-12-2022
Πριν μερικά λεπτά της ώρας βρήκα τελικά και άλλα πολλά στοιχεία της Σοφίας όπως και δύο πολιτικές φωτογραφίες της. Σημειώνω και πάλι ότι στη φωτογραφία που έβαλα αρχικά δεν είναι Σοφία όπως έγραψα στο πρώτο μου κείμενο και είναι μια άγνωστη, απλά την έβαλα γιατί από πληροφορίες που έμαθα σήμερα ήταν πολύ επιβλητική γυναίκα όταν φορούσε την στρατιωτική στολή της.
Η ΣΟΦΙΑ Κωνσταντινίδου - ΣΠΑΛΑ γεννήθηκε το 1926 στην Πτολεμαΐδα. ΕΠΟΝίτισσα στην Κατοχή και αντάρτισσα του ΕΛΑΣ, στον Εμφύλιο ήταν μαχήτρια του ΔΣΕ. Τραυματίστηκε πολλές φορές σε μάχες και την τελευταία φορά έχασε την όρασή της. Βυθισμένη στο σκοτάδι έπρεπε να βρει πολύ κουράγιο για να συνεχίσει τη ζωή της. Ο ατσάλινος χαρακτήρας της, η βαθιά πίστη της στα κομμουνιστικά ιδανικά και οι αστείρευτες δυνάμεις του ανθρώπου τη βοήθησαν να ξεπεράσει τις δυσκολίες.
Πολιτικός πρόσφυγας στην Τασκένδη, από το τέλος του Εμφύλιου, κατόρθωσε το ακατόρθωτο. Σπούδασε ρωσική φιλολογία και φοίτησε στο Μαρξιστικό Πανεπιστήμιο, με τη μέθοδο της ανάγλυφης γραφής (Μπράιλ).
Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών της εργάστηκε ως μεταφράστρια. Ως το 1967 έζησε στην Τασκένδη και μετά στη Μόσχα, όπου εργάστηκε ως καθηγήτρια, διδάσκοντας ρωσική φιλολογία και τη μέθοδο της ανάγλυφης γραφής, ως τον επαναπατρισμό της.
Δε σταμάτησε όμως εδώ. Άρχισε να γράφει ποίηση. Τα ποιήματά της είναι αφιερωμένα στους αγώνες του λαού μας, στα βιώματά της, αποπνέουν αισιοδοξία, αγάπη, ανθρωπιά και αγώνες για την ειρήνη και τη συναδέλφωση των λαών. Παραθέτουμε λίγους στίχους της: «Ρωμιοί και Τούρκοι, Βούλγαροι, Ιταλοί/ κανείς μη σας γελάσει, όλοι είναι καλοί/ Όλοι είμαστε ίδιοι, δε φταίνε οι λαοί/ μα φταίμε μόνο που δεν είμαστε μαζί».
Στην Τασκένδη παντρεύτηκε έναν καλό και άξιο αγωνιστή, τον Γιάννη Σπάλα, ο οποίος έζησε μαζί της ως το τέλος της ζωής του. Υπήρξε σύντροφος και στήριγμά της. Ήταν το φως που είχε χάσει, ήταν το κουράγιο που χρειαζόταν για να συνεχίσει. Η Σοφία δεν μπόρεσε να ξεπεράσει το χαμό του και έφυγε τον Απρίλη του 2004. Η Σοφία ήταν ηρωίδα και στον πόλεμο και στην ειρηνική ζωή.
Ως το τέλος της ζωής της έμεινε πιστή στα ιδανικά του σοσιαλισμού και του ΚΚΕ.
Στη μνήμη της Σοφίας και του Γιάννη Σπάλα προσφέρουμε 50 ευρώ στο «Ριζοσπάστη».
Ιωάννα (Νούλη) και Ζήσης Ζώκας.
(Από τον Ριζοσπάστη 18 Ιουνίου 2004)
Ένα ποίημα της με τον τίτλο "ΟΛΑΝΟΙΧΤΗ ΠΛΗΓΗ"
Γιορτάσιμο το κάθε σπίτι
Τραπέζι έστρωσε κι η γη
Με το κατάλευκο σεντόνι
Την πρώτη έφερε αυγή
Σήμερα όλως τυχαία βρήκα ένα κείμενο από το βιβλίο του Τάκη Κωστόπουλου (Τάκης Κωστόπουλος, Με τους αντάρτες στη Δυτική Μακεδονία: Αναμνήσεις από Κατοχή, Εμφύλιο, Τασκένδη, Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας, Μαρτυρίες VII, Βιβλιόραμα-Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς, 2006)
Νομίζω ότι είναι φρόνιμο να βάζουμε λιθαράκι - λιθαράκι και να κτίζουμε την ιστορία του τόπου μας και κυρίως των ανθρώπων του. Η μικρή ιστορία αφορά την κ. Σοφία Κωνσταντινίδου από την Πτολεμαΐδα.
Αναδημοσιεύω το κείμενο που βρήκα....
Την επομένη ανασυγκρότησα το λόχο με εφέδρους από έμπεδα και νοσοκομεία. Μεταξύ των νέων μαχητών ήταν και μια ηρωική μορφή, η διμοιρίτισσα ανθ/γός Σοφία Κωνσταντινίδου από την Πτολεμαΐδα. Διοικητής του ανασυγκροτημένου λόχου τοποθετήθηκε ένας τιμωρημένος δ/τής τάγματος ο οποίος ανέλαβε πρωτοβουλίες για να ξαναχτυπήσουμε το Μπίκοβικ. Έτσι πρότεινε να κάνει ανιχνεύσεις γύρω από τα υψώματα Δόντι και Δοντάκι για να διαπιστώσουμε πώς και από ποια μεριά θα επιτεθούμε.
Πήρε μαζί του 2 διμοιρίτες – η μια ήταν η Κωνσταντινίδου – 3 ομαδάρχες και 5 μαχητές κι ένα βράδυ έφυγε για ανίχνευση. Εγώ, ως πολιτικός επίτροπος του λόχου, όλη νύχτα βρισκόμουν στο παρατηρητήριο απέναντι από το χωριό Χαλάρα, στους πρόποδες του Μπίκοβικ. Οι ανιχνευτές σε απόσταση 100 μέτρων από το συρματόπλεγμα άφησαν τα παπούτσια τους και πλησίασαν τα συρματοπλέγματα χωρίς να γίνουν αντιληπτοί.
Στην επιστροφή κατά το χάραμα, όταν φόρεσαν τις αρβύλες και ξεκίνησαν, κάποιος πάτησε μια νάρκη. Αποτέλεσμα 1 νεκρός και 3 τραυματίες, μεταξύ αυτών και η Σοφία Κωνσταντινίδου με τραύματα στα μάτια και ένας διμοιρίτης με σοβαρά τραύματα που αναγκάστηκαν να τον αφήσουν στη Χαλάρα.
Αυτόν τον σκότωσαν οι στρατιώτες εν ψυχρώ.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ
1. Η Σοφία μεταφέρθηκε στην Αλβανία και από κει στην Ουγγαρία. Το ένα μάτι της το αφαίρεσαν, το άλλο έμεινε τυφλό με πολλές ελπίδες αποκατάστασης. Το 1950, όταν έφτασε στην Τασκένδη, την είδε ο μεγάλος Ρώσος οφθαλμίατρος Φιλάτωφ και υποσχέθηκε να τη γιατρέψει, αλλά για κακή της τύχη ο Φιλάτωφ σε λίγο απεβίωσε και η Σοφία έμεινε τελείως τυφλή στα 23 της χρόνια. Στην Τασκένδη την παντρεύτηκε από οίκτο ο φίλος μου και πατριώτης δικηγόρος, Γιάννης Σπάλας από την Καστοριά. Μείναμε πολλά χρόνια στο ίδιο σπίτι.
Αργότερα έμαθε να διαβάζει με τη μέθοδο των τυφλών. Εγγράφηκε στη Φιλοσοφική Σχολή και μόνο με την παρακολούθηση των διαλέξεων και φυσικά με τη βοήθεια του άνδρα της έμαθε τη μέθοδο ανάγνωσης των τυφλών και σε 5 χρόνια τελείωσε με άριστα το πανεπιστήμιο. Από το 1960 έζησε στη Μόσχα, επαναπατρίστηκε το 1976 στην Πτολεμαΐδα και εδώ και 10 χρόνια ζει στην Αθήνα.
Η φωτογραφία είναι από τα αρχεία της σύγχρονης κοινωνικής ιστορίας και είναι επίσης άγνωστα τα στοιχεία της γυναίκας.
Δευτέρα 19 Δεκεμβρίου 2011
http://ellinikosemfilios.blogspot.com/.../blog-post_19.html
Αναζητώντας την ιστορία της Πτολεμαΐδας και των ανθρώπων της.
11-12-2022
Ν.Χ.Κ.
12-12-2022
Πριν μερικά λεπτά της ώρας βρήκα τελικά και άλλα πολλά στοιχεία της Σοφίας όπως και δύο πολιτικές φωτογραφίες της. Σημειώνω και πάλι ότι στη φωτογραφία που έβαλα αρχικά δεν είναι Σοφία όπως έγραψα στο πρώτο μου κείμενο και είναι μια άγνωστη, απλά την έβαλα γιατί από πληροφορίες που έμαθα σήμερα ήταν πολύ επιβλητική γυναίκα όταν φορούσε την στρατιωτική στολή της.
Η ΣΟΦΙΑ Κωνσταντινίδου - ΣΠΑΛΑ γεννήθηκε το 1926 στην Πτολεμαΐδα. ΕΠΟΝίτισσα στην Κατοχή και αντάρτισσα του ΕΛΑΣ, στον Εμφύλιο ήταν μαχήτρια του ΔΣΕ. Τραυματίστηκε πολλές φορές σε μάχες και την τελευταία φορά έχασε την όρασή της. Βυθισμένη στο σκοτάδι έπρεπε να βρει πολύ κουράγιο για να συνεχίσει τη ζωή της. Ο ατσάλινος χαρακτήρας της, η βαθιά πίστη της στα κομμουνιστικά ιδανικά και οι αστείρευτες δυνάμεις του ανθρώπου τη βοήθησαν να ξεπεράσει τις δυσκολίες.
Πολιτικός πρόσφυγας στην Τασκένδη, από το τέλος του Εμφύλιου, κατόρθωσε το ακατόρθωτο. Σπούδασε ρωσική φιλολογία και φοίτησε στο Μαρξιστικό Πανεπιστήμιο, με τη μέθοδο της ανάγλυφης γραφής (Μπράιλ).
Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών της εργάστηκε ως μεταφράστρια. Ως το 1967 έζησε στην Τασκένδη και μετά στη Μόσχα, όπου εργάστηκε ως καθηγήτρια, διδάσκοντας ρωσική φιλολογία και τη μέθοδο της ανάγλυφης γραφής, ως τον επαναπατρισμό της.
Δε σταμάτησε όμως εδώ. Άρχισε να γράφει ποίηση. Τα ποιήματά της είναι αφιερωμένα στους αγώνες του λαού μας, στα βιώματά της, αποπνέουν αισιοδοξία, αγάπη, ανθρωπιά και αγώνες για την ειρήνη και τη συναδέλφωση των λαών. Παραθέτουμε λίγους στίχους της: «Ρωμιοί και Τούρκοι, Βούλγαροι, Ιταλοί/ κανείς μη σας γελάσει, όλοι είναι καλοί/ Όλοι είμαστε ίδιοι, δε φταίνε οι λαοί/ μα φταίμε μόνο που δεν είμαστε μαζί».
Στην Τασκένδη παντρεύτηκε έναν καλό και άξιο αγωνιστή, τον Γιάννη Σπάλα, ο οποίος έζησε μαζί της ως το τέλος της ζωής του. Υπήρξε σύντροφος και στήριγμά της. Ήταν το φως που είχε χάσει, ήταν το κουράγιο που χρειαζόταν για να συνεχίσει. Η Σοφία δεν μπόρεσε να ξεπεράσει το χαμό του και έφυγε τον Απρίλη του 2004. Η Σοφία ήταν ηρωίδα και στον πόλεμο και στην ειρηνική ζωή.
Ως το τέλος της ζωής της έμεινε πιστή στα ιδανικά του σοσιαλισμού και του ΚΚΕ.
Στη μνήμη της Σοφίας και του Γιάννη Σπάλα προσφέρουμε 50 ευρώ στο «Ριζοσπάστη».
Ιωάννα (Νούλη) και Ζήσης Ζώκας.
(Από τον Ριζοσπάστη 18 Ιουνίου 2004)
Ένα ποίημα της με τον τίτλο "ΟΛΑΝΟΙΧΤΗ ΠΛΗΓΗ"
Γιορτάσιμο το κάθε σπίτι
Τραπέζι έστρωσε κι η γη
Με το κατάλευκο σεντόνι
Την πρώτη έφερε αυγή
Αυτού του νέου κρύου χρόνου
Και στην ολάνοιχτη πληγή
Ξανά τα νύχια μπήγει ο πόνος
Με κάποια λες κρυφή οργή!
Τόσα φαρμάκια, τόσοι πόνοι!
Κι αυτό ακόμα να γευτώ!
Μονάκριβέ μου αδελφούλι
Γιατί μου τόκανες αυτό;!
Σ’ είχα πατρίδα μου στα ξένα
Θερμή δική της μια γωνιά.
Έσβησες1 Κι είναι πια για μένα
Και στο λιοπύρι παγωνιά!
Μόσχα
Γενάρης 1970
Το πρώτο της ποίημα το έγραψε το 1949. Μεταδόθηκε από το ραδιοσταθμό της Μόσχας και δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα της Τασκένδης, όπου αργότερα δημοσιεύθηκαν και άλλα ποιήματα της, καθώς και στο σοβιετικό περιοδικό "Η ΖΩΗ ΜΑΣ" μεταφρασμένα στη ρωσική γλώσσα.
Επίσης ποιήματα της δημοσιεύθηκαν στην εφημερίδα "ΕΟΡΔΑΪΚΉ" της Πτολεμαΐδας.
Τα περισσότερα ποιήματά της γράφτηκαν στα 35 σχεδόν χρόνια της προσφυγιάς της, αφιερωμένα στη ζωή και τους αγώνες του λαού μας.
Το Δεκέμβριο του 1982 έβγαλε την πρώτη της ποιητική συλλογή "ΘΥΜΙΣΟΥ" και τον Νοέμβριο του 1983 τη δεύτερη "ΣΠΕΙΡΕ ΣΠΟΡΙΑ". Τον Φεβρουάριο του 1985 το έργο της "ΝΟΥΝΙΣΤΕΝ ΑΛΛΟ ΜΙΑΝ" στην ποντιακή πια διάλεκτο, που περιστρέφεται γύρω από θέματα: Μνήμες, Ειρήνης, Έρωτα, κοινωνικές πληγές και προβλήματα που αφορούν τις σχέσεις των ανθρώπων.
ΤΑ ΕΡΓΑ ΤΗΣ ΣΟΦΙΑΣ
ΘΥΜΗΣΟΥ (ποίηση) εκδόσεις "Θουκυδίδης" 1982
ΣΠΕΙΡΕ ΣΠΟΡΙΑ (ποίηση) εκδόσεις "Θουκυδίδης" 1983
ΝΟΥΝΙΣΤΕΝ ΆΛΛΟ ΜΙΑΝ (ποίηση) εκδόσεις "Θουκυδίδης" 1985
ΤΟ ΧΡΕΟΣ (ποίηση) εκδόσεις "Θουκυδίδης" 1986
(Εύφημη μνεία Ε.Ε.Λ. για το καλύτερο βιβλίο της χρονιάς)
ΜΕΡΙΚΑ ΑΠ' ΤΑ ΕΚΛΕΚΤΑ ΛΥΡΙΚΑ
ΤΟΥ Α.Σ.ΠΟΥΣΚΙΝ (ποίηση) εκδόσεις "Θουκυδίδης" 1987
(Μετάφραση από την ρωσική γλώσσα)
ΚΑΥΤΕΣ ΜΝΗΜΕΣ (ποίηση) εκδόσεις "Θουκυδίδης" 1988
ΠΛΗΓΕΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΚΛΕΙΝΟΥΝ (νουβέλα) εκδόσεις "Θουκυδίδης" 1982
Η έρευνα συνεχίζεται........
Ένα ποίημα για αφιερωμένο στην Σοφία έγραψε ο Θωμάς Σ. Σερμπίνης και είναι το πιο κάτω.
ΑΝΕΞΟΦΛΗΤΑ ΧΡΕΗ
(Στη Σοφία Κωνσταντινίδου – Σπάλα)
Μεγάλη ακριβή μου αδελφή,
σ’ είδα προχθές και ένιωσα ντροπή….
Πόνεσα, μέθυσα, θυμήθηκα
─ όσο κι’ αν θέλησα να φύγω
να χωθώ στο βολικό καβούκι μου -
θυμήθηκα τα χρέη μου τ’ ανεξόφλητα
«Κι η σκέψη σύρμα λες καφτό
Ακολουθά κι αφήνει
όθεν περνά εγκαύματα
αγιάτρευτα στην μνήμη»
Μα εσύ ατίμητα ακριβή μου αδελφή,
εσύ που για σκοπό στην πράξη είχες
κι έχει κάνει την ευτυχία της πατρίδας
και των ανθρώπων όλων το καλό
εσύ και τ’ άλλα ζωντανά αδέρφια μας
─ τα ζωντανά στο πάνθεο του λαού –
μου έχετε μπολιάσει εντός μου τόσο δυνατά
την στέρεη πυξίδα της καρδιάς σας
που θέλω δεν θέλω ακολουθώ
τα πονεμένα τίμια βήματά σας
Σ’ έχω αδελφή και μάνα – Παναγιά
και σ’ αγαπώ πολύ σαν τα βουνά
σαν τα βουνά όπου την κάπα σου κρεμάς
και μ’ άσωστη αγάπη λόγια τέτοια ντουφεκάς:
«Ποτέ ξανά οι τόποι μας
να μη γνωρίσουν μίση».
Ζήσε, αδερφή μου ακριβή, ζήσε ωσάν
τα αψηλά βουνά – ποτέ σου να γεράσεις
Θωμάς Σ. Σερμπίνης
Συγγραφέας – Μεταφραστής
18-01-1989
Σχόλια υποστηρίζονται από CComment