Εορδαία-Καϊλάρια-Πτολεμαΐς: Τα οικωνύμια το ιστορικό έλλειμα και το άρθρο του κ. Κωτίδη
Επ' ευκαιρία της ανάρτησης του άρθρου του κυρίου Νικόλαου Κωτίδη "ΚΑΙ ΟΜΩΣ ΚΑΪΛΑΡΙΑ στα τούρκικα δεν σήμαινε ''λασποχώρι"
https://www.ptolemais-post.gr/component/content/article/2-uncategorised/644-kai-omos-kailaria-sta-toyrkika-den-simaine-laspoxori?Itemid=101
Θα ήθελα να προσθέσω ορισμένα πράγματα. Πάντα είχα το ενδιαφέρον της ετυμολογήσεως του οικωνυμίου ΚΑΪΛΑΡΙΑ, δυστυχώς οι ακαμάτηδες Δήμαρχοι της Πόλεως αλλού είχαν το μυαλό τους, όχι στην καταγραφή της Ιστορίας της Πόλεως.
Yπάρχουν διάφορες εκδοχές.
Στην επίσημη σελίδα του Δήμου Εορδαίας επί κυρίας βρυζίδου διαβάζουμε για τις πιθανές εκδοχές (όποιος βγαίνει Δήμαρχος κάνει και μία σελίδα με προσωπικές φωτογραφίες του, ο ωραιότερος ως ΜΟΝΤΕΛΑ ήτο ο κύριος Τζιούμαρης!!! Ερωτευθής εαυτόν).
Α. Πτολεμαΐς
Το τωρινό της όνομα είναι σχετικά νεώτερο, αφού το έλαβε κατόπιν σχετικού διαγωνισμού. Σε αυτόν υποβλήθηκαν 120 προτάσεις από διάφορα μέρη της Ελλάδας. Τελικά προκρίθηκε η πρόταση του παλαιού διευθυντού της εφημερίδος «Νέοι Καιροί» Παντελεήμονος Μελανοφρύδη και πρώτου κατά τον Οκτώβριο του 1943 δημάρχου της. Η επίσημη κατοχύρωση της ονομασίας, έγινε δυνάμει του Βασιλικού Διατάγματος 20.1.1927, Φ.Ε.Κ. Α. 18/1927. Ανάλογη απόφαση εξεδόθη και δια του επίσης Βασιλικού Διατάγματος 12.12.1927, Φ.Ε.Κ. Α΄ 256/1928, αναφορικά με την μετονομασία της Επαρχίας από «Καϊλαρίων» σε «Εορδαίας».
Το «Πτολεμαΐς» δεν μαρτυρείται σε κάποια ανάλογη Αρχαία πόλη της ευρύτερης περιοχής. Αντίθετα απαντάται κατά την Αρχαιότητα, σε πόλεις ιδρυθείσες υπό των μελών της δυναστείας των Πτολεμαίων Λαγιδών σε Αίγυπτο και Παλαιστίνη. Σχετίζεται με τον ίδιο τον Πτολεμαίο τον Α΄ και ενδέχεται να έχει να κάνει με αφιέρωση προς θυγατέρα του που έφερε ακριβώς αυτό το όνομα, δηλαδή «Πτολεμαΐς» και είχε νυμφευθεί τον Δημήτριο τον Πολιορκητή.
Ο ως άνω Πτολεμαίος κατάγονταν, από την Αρχαία Εορδαία, υπήρξε τέκνο της Αρχαίας Άνω Μακεδονίας, μεγάλο τμήμα της οποίας καταλαμβάνει σήμερα η Δυτική Μακεδονία, ενώ βορειότερα έφθανε, περίπου, έως την Αχρίδα και την Πρίλεπο. Τέκνο του ηγεμόνα Λάγου και της Αρσινόης, αναδείχθηκε σε έναν από τους προσωπικούς στρατηγούς του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Με το θάνατο του τελευταίου, έλαβε μεγάλη πολιτική εξουσία ως ένας από τους τέσσερις διαδόχους του. «Ίδρυσε» την Δυναστεία των Λαγιδών της Αιγύπτου η οποία σταδιακά επεκτάθηκε στην Κυρηναϊκή(περιοχή στα όρια της Λιβύης) και την Συρία. Πέθανε το 282 σε ηλικία 80 ετών(βλ. και την βιογραφία του σε άλλο μέρος της αυτής ιστοσελίδας) δύο χρόνια μετά την παράδοση της εξουσίας του στον υιό του Πτολεμαίο τον Β΄.
Β) «Καϊλάρια»:
Αντίθετα το παλαιότερο όνομα «Καϊλάρια»(εξελληνισμένος τύπος του τουρκικού Kaylar) ήταν, ήδη, σε χρήση το αργότερο από το 1661. Έτος κατά το οποίο τα επισκέφθηκε, ο γνωστός Τούρκος περιηγητής Εβλιγιά Τσελεμπή(+1679).
Ως προς την ετυμολογία της πρέπει να σημειωθεί, πως στην τουρκική η κατάληξη –αρ, είναι χαρακτηριστική του πληθυντικού αριθμού. Το σημείο αυτό πρώτιστα θεωρείται, ότι υπαινίσσεται την διαίρεση της κατά το πάλαι κωμοπόλεως σε δύο χωριά το Άνω και Κάτω Καϊλάρι. Βέβαια, η σε πληθυντικό αριθμό κατάληξη των τουρκικών ονομάτων των χωρίων της περιοχής είναι συχνότατη και σχεδόν κοινή. Επομένως και ο παραπάνω υπαινιγμός μπορεί να μην ισχύει, απαραίτητα, με βάσει το διττό της παλαιάς πόλης.
Μια πρώτη ερμηνευτική που αναφέρει ο Μιχαήλ Αθ. Καλινδέρης είναι, πως το «Καϊλάρι» αποτελεί εκτουρκισμό της Αρχαίας Κέλλης. Εορδαϊκής πόλης, της οποίας η θέση δεν είναι δυνατό, ακόμα, να εξακριβωθεί. Ωστόσο οι ερευνητές κινούνται περισσότερο προς την ταύτισή της με σημείο προς τον λόφο Γραντίστα των Πετρών, χωρίς βέβαια να είναι τίποτε ακλόνητο.
Άλλες ερμηνευτικές κάνουν λόγο για προέλευση από το «Καγιαλάρ»(Πέτρες), ειρωνεία της παντελούς ελλείψεως λίθων, το «Κεχαγιαλάρ» από τα πολλά ποίμνια και βοσκοτόπια ή το ρήμα «Καγιόρουμ»(ολισθαίνω), δεδομένου ότι λόγω των λιμναζόντων υδάτων υπήρχε κατά περιόδους πολλή λάσπη.
Σελίδα του Δημου Εορδαίας επί κ. βρυζίδου.
Η εκδοχή που παρουσίασε ο κ. Κωτίδης, νομίζω είναι η πιο τεκμηριωμένη, έχω βάλει το λινκ λίγο πιο πάνω.
Και επίσης είναι η εκδοχή του κ. Παναγιώτη Κυρανούδη "ΤΑ ΤΟΥΡΚΙΚΑ ΟΙΚΩΝΥΜΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΑΔΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ" η άποψη αυτή έχει κοινά στοιχεία με αυτή που διατύπωσε ο κύριος κωτίδης και αρκετές διαφοροποιήσεις.
Κοινό χαρακτηριστικό των δύο μελετών είναι το πληθυσμιακό φύλο Γιουρούκοι! Εκεί είναι το κλειδί.
Σχόλια υποστηρίζονται από CComment